Σύγχρονες Μορφές Αρχετυπικών Κατοικήσεων στο Χώρο του Λατομείου
Φοιτήτρια: Παπουλίδη Ευαγγελία-Άννα
Επιβλέπων καθηγητής: Γιάννης Αίσωπος
Πανεπιστήμιο Πάτρας, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Ιούνιος 2016
Η παρούσα διπλωματική εργασία τοποθετείται στην εποχή της κρίσης, που με περιορισμένους πόρους προσπαθούμε να επαναπροσδιορίσουμε το χαρακτήρα της κατοίκησης. Αντικείμενό αποτελεί η δημιουργία ενός νέου τύπου τουριστικού καταλύματος θεωρούμενο ως μια μορφή πρόσκαιρης κατοίκησης.
Σε μία εποχή που δίνει μεγάλη σημασία στις ραγδαίες αλλαγές, η ιστορική έρευνα έχει μεγάλη σημασία, μια και μπορούμε να διδαχθούμε από το παρελθόν. Το παρελθόν είναι ένα ερέθισμα για αναζήτηση κοινών στοιχείων με το σήμερα και το αύριο. Μέσω της ιστορικής έρευνας μπορούμε να εντοπίσουμε διαχρονικά μορφώματα του χώρου στην αρχιτεκτονική. Έτσι επικεντρωνόμαστε στη μελέτη της αρχετυπικής κατοίκησης, χαρακτηριστικών παραδειγμάτων αλλά και λόγων κατοίκησης, προκειμένου να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση ανάμεσα σε άνθρωπο και κατοικία και κατοικία και περιβάλλον. Τα χαρακτηριστικά που αποτέλεσαν τη βασική ιδέα είναι:
- Προστασία: Το σπίτι γίνεται ένα περίβλημα του ανθρώπου με σκοπό την προστασία του από εχθρούς ανθρώπους και ζώα και από τις καιρικές συνθήκες προβάλλοντας την αίσθηση της εσωτερικότητας.
- Έντονη επαφή με το περιβάλλον: Παρά το γεγονός ότι υπάρχει έντονη εσωτερικότητα δεν είναι σαφή τα όρια του εσωτερικού και του εξωτερικού.
Το οικόπεδο είναι το λατομείο βρίσκεται στον όρμο αχινοί του Δήμου Πύργου της νήσου Τήνου και εξάγει πράσινο μάρμαρο. Ο χώρος του λατομείου θεωρήθηκε ως το πλέον κατάλληλο τοπίο προκείμενου να δημιουργηθεί ένα κατάλυμα που θα προωθεί μια έντονη σχέση χρήστη και περιβάλλοντος. Η μορφολογία αυτού εμπερικλείει την εσωτερικότητα και δημιουργεί μια προστατευμένη περιοχή και κυρίως με το βραχώδες έδαφος, παραπέμπει σε αρχετυπικές μορφές κατοίκησης. Επιπλέον οι έντονες αντιθέσεις ανάμεσα σε κάθετες και οριζόντιες επιφάνειες, κοφτές γραμμές και καμπύλες, τεχνητό και φυσικό αλλά και ανάμεσα στο υδάτινο στοιχείο και την ξηρά ευνοούν την σχέση ανάμεσα στον άνθρωπο και το περιβάλλον.
Στόχος είναι η δημιουργία ενός τουριστικού καταλύματος που θα επιτρέπει στον επισκέπτη να έρχεται σε επαφή με το περιβάλλον. Ως μέσω εξερεύνησης πλέον προτείνεται όχι μόνο η πεζοπορία. Η Τήνος αποτελεί ένα πολύ γνωστό αναρριχητικό προορισμό και αυτή τη λειτουργία σκοπεύουμε να διατηρήσουμε καθώς προβάλλει ένα πολύ πιο άμεσο τρόπο επικοινωνίας και εξερεύνησης του περιβάλλοντος. Πρόκειται για ένα κατάλυμα που στόχο έχει να επαναπροσδιορίσει τη σχέση του επισκέπτη με το περιβάλλον και να ορίσει ένα νέο τύπο τουρίστα που επιδιώκει το λιγότερο ως προς τις παρεχόμενες ανέσεις.
Ένα σύνολο από διαδρόμους και κτηριακούς όγκους εναποτίθενται στο περιβάλλον και προτείνουν ένα περίπατο. Κατά τη διάρκεια αυτού του περιπάτου η σχέση των διαδρόμων με το έδαφος εξαρτάται από τη μορφολογία και από την πρόθεση για προώθηση είτε της λειτουργίας της αναρρίχησης είτε της πεζοπορίας. Στις περιοχές που το έδαφος είναι αρκετά απότομο οι διάδρομοι υποχωρούν στο έδαφος αφήνοντας την επιφάνεια για τους αναρριχητές.
Τα βασικά στοιχεία που καθορίζουν τη μορφή του καταλύματος απορρέουν από το ίδιο το οικόπεδο. Οι διάδρομοι ακολουθούν τις βασικές ροές του οικοπέδου ενώ ως μοναδική είσοδός στο συγκρότημα επιλέγεται αυτή που διαμορφώνεται από το οδικό δίκτυο . Ως τμήμα αυτού του περιπάτου υπάρχουν οι μονάδες κατοίκησης που προσαρτώνται στις διαδρομές με την βοήθεια στήλων και τοιχίων . Οι μονάδες κατοίκησης υπάρχουν μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες ενώ τον υπόλοιπο χρόνο το συγκρότημαλειτουργεί ως πάρκο. Σκοπός ήταν οι μονάδες να λειτουργούν ως ένα εφήμερο γλυπτό που δε θα επιβαρύνει το περιβάλλον. Ένα τμήμα του σκελετού τους είναι σταθερό και λειτουργεί ως μνήμη της κατοίκησης ενώ το υπόλοιπο που αποτελείται από πανιά και κάποια πετάσματα αποσύρεται. Ένα ακόμη ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι οι μονάδες προωθούν μια ιδιαίτερά έντονη επαφή του επισκέπτη με το χώρο του λατομείου καθώς δεν έχουν πολλά συμπαγή χωρίσματα . Πέρα από κάποια στοιχεία που εξασφαλίζουν απομόνωση κυρίαρχα είναι πανιά που τοποθετούνται σε υποδοχές στο έδαφος με οδηγούς και περσίδες.
Επιπλέον το ίδιο το συγκρότημα συνδέεται με το οικόπεδο αποτυπώνοντας την ιστορία του και την ιστορία του ίδιου του μαρμάρου μέσω των μορφών που αυτό παίρνει. Μέσα από την υλικότητα του συγκροτήματος γίνεται αυτή η σύνδεση. Στο κατάλυμα εμφανίζονται στοιχεία μάρμαρου σε διάφορες μορφές εκφράζοντας διαφορετικό σκοπό. Με τη μορφή μαρμαρόσκονης μέσα από ρινίσματα μαρμάρου αναμεμειγμένα με τσιμέντο στο κατάστρωμα των διαδρόμων αλλά και σε κάποιους τοίχους και οροφές, με λείες επιφάνειες θέλοντας μέσα από την αντανάκλαση να δημιουργήσουν την αίσθηση ότι υπάρχουν ασαφή όρια του εσωτερικού και του εξωτερικού, μέσα από μεγάλους όγκους και μέσα από θραύσματα μαρμάρου ως πλακόστρωση στην παραλία.
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι στις κατοικίες σκόπιμη ήταν η έλλειψή ιδιαίτερου εξοπλισμού. Πέρα από κάποιο χώρο αποθήκευσης και το ίδιο το στρώμα που τοποθετείται σε υποδοχή στο έδαφος.
Προχωρώντας στα σχέδια έχουμε το τοπογραφικό. Εδώ υπάρχει ο χώρος στάθμευσης ο οποίος βρίσκεται σε ένα κατώτερο επίπεδο σε σχέση με την είσοδο προκειμένου να προσφέρεται μια ανεμπόδιστη θέα του λατομείου. Μέσω ενός διαδρόμου οδηγούμαστε στην υπόσκαφη είσοδο. Η πρόταση μου αποτελείται από τις τρεις διαδρομές που απεικονίζονται στο τοπογραφικό. Κάθε διαδρομή διαθέτει ένα συγκρότημα κατοικιών με διαφορετικό χαρακτήρα καθώς και κοινόχρηστους χώρους. Στο σημείο συμβολής των διαδρομών διαμορφώνεται ο χώρος της πλατείας.
