Τίτλος: Αρχιτεκτονικές συρραφές στα Θειορυχεία της Μήλου
Υπότιτλος: Τόπος Μνήμης – Τόπος Θεραπείας
Φοιτητές: Δημοσθένης Ζερβουδάκης, Αναστασία Χατζηιωάννου
Επιβλέπων καθηγητής: Σκουτέλης Νίκος
Πολυτεχνείο Κρήτης – Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Φεβρουάριος 2017
Η Μήλος βρίσκεται στο νοτιοδυτικό άκρο των Κυκλάδων και στην συγκεκριμένη διπλωματική εργασία θα ασχοληθούμε με την περιοχή των Θειορυχείων στο Παλιόρεμα (αφιλόξενος ποταμός).
Στην προσέγγιση της περιοχής διαπιστώνει κανείς το μεγαλειώδες του τοπίου, ένα τοπίο έντονων αντιθέσεων με εμφανή όρια. Χρώματα, υφές και υλικά σε αφθονία με κυρίαρχα στοιχεία: το ρέμα, ο διχοτόμος των δύο λόφων, την θάλασσα και τα απομεινάρια της μεταλλευτικής δραστηριότητας. Το θείο επιμένει, ακόμα και μετά την παύση της λειτουργίας των Θειωρυχείων, να χαρακτηρίζει την περιοχή με το κίτρινο του χρώμα και την ιδιαίτερη οσμή του.
Τόσο ο σχεδιασμός των κτιρίων, όσο και οι ροές των κινήσεων στον χώρο βασίζονται στην πορεία του μεταλλεύματος και την παραγωγική διαδικασία.
Η περιοχή είναι χωρισμένη σε δύο ενότητες: την βόρεια, που περιλαμβάνει τα κτίρια του εργοστασίου και την νότια με τις υπόλοιπες συνοδευτικές χρήσεις. Και οι δύο ακολουθούν γραμμική ανάπτυξη στον χώρο: η νότια αναπτύσσεται οριζόντια, ενώ η βόρεια κατακόρυφα. Τα κτίσματα έχουν φέρουσα τοιχοποιία από λιθοδομή, μεγάλα ανοίγματα και στέγη από μεταλλική λαμαρίνα, η οποία ως επί τω πλείστον έχει καταρρεύσει.
Παρατηρώντας τις αντιθέσεις των δύο αυτών μετώπων, κρίνεται σημαντική η διατήρηση τους καθώς και η ανάδειξη της ιδιαίτερης πατίνας του χρόνου.
Η ροή του ορυκτού αποτέλεσε σημείο εκκίνησης στον τρόπο που διαχειριστήκαμε την περιοχή. Η δημιουργία μιας νέας μεταλλικής πορείας η οποία αναπαριστά την ροή του μεταλλεύματος διατρέχει το υφιστάμενο κέλυφος του εργοστασίου στο βόρειο μέτωπο, και καταλήγει στον απέναντι λόφο. Η νέα γέφυρα που σχεδιάζεται, εξυπηρετεί την ένωση των δύο αντιθετικών μετώπων και έρχεται σε διάλογο με τον κάθετο ταινιόδρομο τον ορυχείων ενώ καταλήγει στα ερείπια της στοάς που χρησιμοποιούταν για την μεταφορά του εμπλουτισμένου ορυκτού.
Λαμβάνοντας υπόψιν τις αντίξοες συνθήκες εργασίας και διαμονής, θεωρήσαμε σκόπιμη την αντιστροφή της παρελθοντικής κατάστασης. Σύμβολο ψυχικής και σωματικής κάθαρσης αποτελεί το στοιχείο του νερού, το οποίο σε συνδυασμό με τις θεραπευτικές ιδιότητες του θείου οδήγησε στον σχεδιασμό ημιυπόσκαφων λουτρικών εγκαταστάσεων και δραστηριοτήτων που σκοπό έχουν την ψυχοσωματική θεραπεία.
Στα υφιστάμενα κελύφη στο νότιο μέτωπο της περιοχής, όπου στέγαζαν τους βοηθητικούς χώρους του εργοστασίου, επεμβαίνουμε εσωτερικά με μεταλλικές και ξύλινες κατασκευές και αναδιαμορφώνονται σε στούντιο δραστηριοτήτων αναρρίχησης, aerial yoga, χώρο εστίασης και ξενώνες. Το νέο ζευκτό που σχεδιάζεται και τοποθετείται αποτελεί τον κύριο σκελετό της μεταλλικής πορείας, η οποία ξεκινάει από τους ξενώνες, διαπερνά τα στούντιο και το foyer και καταλήγει στην γέφυρα και στην είσοδο των λουτρών. Το νέο κέλυφος καλύπτεται με μεταλλικά πάνελ οξειδωμένου χάλυβα και γυάλινες επιφάνειες, οι οποίες στοχεύουν να αποδώσουν την ατμόσφαιρα που άφηναν οι ελλειμματικές υφιστάμενες στέγες.
Οι λουτρικές εγκαταστάσεις, αποτελούν ένα καινούριο ημιυπόσκαφο κτίσμα και τοποθετούνται στο νότιο μέτωπο της περιοχής, πίσω και σε υψηλότερο σημείο από τα υφιστάμενα κελύφη, που πλέον στεγάζουν νέες δραστηριότητες. Αποτελούνται από διαφορετικούς χώρους που διαρθρώνονται εκατέρωθεν ενός άξονα κίνησης ο οποίος λειτουργεί και ως σημείο λούσης. Η περιήγηση του λουόμενου ξεκινά από ψυχρότερους χώρους (όπως αποδυτήρια, ντουζ, εσωτερική πισίνα) και καταλήγει σε θερμότερους (χαμάμ, σάουνα, εξωτερική πισίνα). Δημιουργείται έτσι μια διαδικασία, μέσα στην οποία ο άνθρωπος αλληλεπιδρά με το στοιχείο του νερού, η οποία στοχεύει στην ψυχοσωματική κάθαρσή του.
