Τίτλος: Σπιναλόγκα
Υπότιτλος: μνημονικές αναφορές στον αποκλεισμό
Φοιτητές: Ιατρού Σοφία, Καλλέργης Έκτωρας, Ψυχαράκη Δέσποινα
Επιβλέποντες καθηγητές: Ζαχαριάδης Ιωάννης, Μωραΐτης Κωνσταντίνος
Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, ΕΜΠ 2017
Υπότιτλος: μνημονικές αναφορές στον αποκλεισμό
Φοιτητές: Ιατρού Σοφία, Καλλέργης Έκτωρας, Ψυχαράκη Δέσποινα
Επιβλέποντες καθηγητές: Ζαχαριάδης Ιωάννης, Μωραΐτης Κωνσταντίνος
Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, ΕΜΠ 2017
Η παρούσα διπλωματική σχετίζεται με μια περιοχή της βορειοανατολικής Κρήτης με έντονη συμβολική σημασία. Το νησί της Σπιναλόγκα και η ευρύτερη περιοχή γύρω από αυτό είναι ιδιαιτέρως φορτισμένα με το αίσθημα της κοινωνικής εγκατάλειψης και του αποκλεισμού που συνδέεται άμεσα με μια ασθένεια, τρομακτική για τις παλιότερες γενιές, την ασθένεια της λέπρας.
Αντικείμενο της μελέτης μας είναι η διαστολή της μνήμης της Σπιναλόγκα σε γεωγραφική κλίμακα. Με σκοπό να δομήσουμε ένα τρόπο τέτοιου είδους μνημονικής ενίσχυσης, σχεδιάσαμε και ακολουθήσαμε μια μεθοδολογία, την οποία εν συνεχεία χρησιμοποιήσαμε για τη σχεδιαστική μας προσέγγιση. Κατά τη μεθοδολογία αυτή, μεγεθύνουμε την κάτοψη της ίδιας της Σπιναλόγκα και έπειτα με συγκεκριμένο τρόπο την προβάλουμε στο απέναντι παραλιακό μέτωπο.
Έτσι, έχοντας τη μεγεθυμένη προβολή της Σπιναλόγκα ως μέσο όρασης και ανάγνωσης του υφιστάμενου τοπίου, επιχειρούμε τη δημιουργία τεσσάρων τοπιακών παρεμβάσεων σε μια απόσταση περίπου 2 χλμ. εκατέρωθεν του οικισμού της Πλάκας. Η θεματολογία των παρεμβάσεών μας αφορμάται από καίρια ζητήματα που είχαν να αντιμετωπίσουν οι ασθενείς στην περίοδο του Λεπροκομείου στη Σπιναλόγκα και έτσι τελικά σχεδιάζουμε μια προβλήτα για τη μεταφορά από και προς τη Σπιναλόγκα, ένα χώρο κοινωνικών καλλιεργειών, μια θαλάσσια εγκατάσταση και ένα χώρο υδάτινων δεξαμενών.
Οι διαμορφώσεις μας είναι αφενός μια αναφορά στη Σπιναλόγκα και αφετέρου αποτελούν αυτοτελείς τοπιακές παρεμβάσεις, οι οποίες εξυπηρετούνται και συνδέονται μεταξύ τους μέσω του κεντρικού, παραλιακού οδικού άξονα της περιοχής και λειτουργούν στο σύνολό τους ως ένα στάδιο μύησης πριν την επίσκεψη στη Σπιναλόγκα. Δεν πρόκειται για μια γραμμίκη αφήγηση, αντιθέτως ο εκάστοτε επισκέπτης τυγχάνει σε αυτές.
Ως χαρακτηριστικό αρχιτεκτονικό στοιχείο - σήμαντρο χρησιμοποιούμε το τοιχείο. Πρόκειται για ένα ογκώδη μπετονένιο τοίχο, ο οποίος λόγω της κλίμακάς του και της τοποθέτησής του μέσα στη θάλασσα αποτελεί ένα ανοίκειο στοιχείο που αφενός οργανώνει τις κινήσεις γύρω του και αφετέρου διαμορφώνει μια όψη, η οποία γίνεται αντιληπτή όταν βρεθεί κανείς στη Σπιναλόγκα και αποκτήσει μια συνολική εικόνα του παραλιακού μετώπου της Πλάκας. Η επανάληψη αυτού του ανοίκειου στοιχείου και στις τέσσερις παρεμβάσεις κάνει πιο έντονη τη συνάφεια μεταξύ των παρεμβάσεων και εντείνει την αίσθησης του αποκλεισμού, η οποία επιχειρείται να αποδοθεί μέσω του τοιχείου.
Θεωρούμαι πως διαλύοντας τη Σπιναλόγκα και διασπείροντάς τη στο απέναντι τοπίο, καθιστούμε αυτό το τοπίο εντονότατα συζυγές με τη Σπιναλόγκα. Αυτές οι ετεροτοπίες με αναγκάζουν να αισθανθώ ανοίκεια και να αντιληφθώ ότι κάτι ιδιαίτερο συμβαίνει εδώ, να νιώσω την ίδια την επιρροή της Σπιναλόγκα.
