Κατασκευή: 1927-1940
Αρχιτέκτων: Λ. Μπόνης, Β. Κασσάνδρας
Η μελέτη για το Mέγαρο του Μ.Τ.Σ. (Μέγαρο Μετοχικού
Ταμείου Στρατού) κέρδισε το Α΄βραβείο σε πανελλήνιο αρχιτεκτονικό διαγωνισμό.
Οι όψεις σχεδιάστηκαν στο πνεύμα του μοντέρνου κλασικισμού με στοιχεία Art Deco.
Army Share Fund Building
Architect: L. Bonis, V. Kassandras
Year: 1927-1940
The study for the Army Share Fund Building won the prize in a
pan-Hellenic architectural competition. The facades were designed in the spirit
of modern classicism with Art Deco elements.
Μέγαρο Μετοχικού Ταμείου
Στρατού (Μ.Τ.Σ.)
Περιοχή: οδός Σταδίου 4
Έτος: 1927-1929
Περιγραφή:
Στο οικοδομικό τετράγωνο Σταδίου-Αμερικής-Πανεπιστημίου-Βουκουρεστίου ήταν
εγκατεστημένοι από την Οθωνική περίοδο οι Βασιλικοί Στάβλοι. Από τις αρχές της
δεύτερης δεκαετίας του 20ού αιώνα (μετά το κίνημα του Γουδή), είχε ξεκινήσει
μια συζήτηση για την αποδέσμευση εκείνου του χώρου, από μια αναχρονιστική πλέον
χρήση στο κέντρο μιας ολοένα αναπτυσσόμενης μητρόπολης και έγιναν
επανειλημμένοι διαγωνισμοί για την αξιοποίησή του. Τον τελικό διαγωνισμό
κέρδισαν οι αρχιτέκτονες Βασίλειος Κασσάνδρας (1904-1973) και Λεωνίδας Μπόνης
(1896-1963), επάνω σε σχέδια των οποίων οικοδομήθηκε το μέγαρο του Μετοχικού
Ταμείου Στρατού. Πενταώροφο οικοδόμημα, επιβλητικό σε διαστάσεις και κλίμακα,
λιτό και στιβαρό, με όλα τα στοιχεία του ανανεωμένου ευρωπαϊκού κλασικισμού της
δεκαετίας του 1920, εμβολιασμένου με κάποια στοιχεία της ελληνικής
κλασικιστικής παράδοσης και μια διακριτική δόση Art Deco. Χρησιμοποιήθηκε ως
κτίριο γραφείων με καταστήματα στο ισόγειο, καθώς και αίθουσες ψυχαγωγικών
χρήσεων (κινηματογράφος-θέατρο). Πρόσφατα ανακαινίστηκε πλήρως.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία:
Δ. Φιλιππίδης, Νεοελληνική Αρχιτεκτονική, Αθήνα 1984, σ. 167-168* Β. Κολώνας,
Το Μέγαρο του Μετοχικού Ταμείου Στρατού, Αθήνα 2006.
Μέγαρο Μετοχικού
Ταμείου Στρατού
Πανεπιστημίου, Σταδίου, Βουκουρεστίου και Αμερικής,
1927-38
Aρχιτέκτονες
Λεωνίδας Μπόνης (1896-1963),
Βασίλειος Κασσάνδρας (1904-1973)
Tο μέγαρο του Μετοχικού Ταμείου Στρατού (M.T.Σ.), έργο των
διακεκριμένων αρχιτεκτόνων της ƒcole des Beaux Arts του Παρισιού Λεωνίδα Mπόνη
και Bασ. Kασσάνδρα, ανήκει στα έργα αναφοράς της αθηναϊκής αρχιτεκτονικής του
Mεσοπολέμου. Eίναι επίσης ένα από τα ελάχιστα κτίρια στην καρδιά της ελληνικής
πρωτεύουσας που καλύπτει ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο .
Η ανάθεση της μελέτης και επίβλεψης του κτιρίου στους δύο
αρχιτέκτονες έγινε ύστερα από βράβευσή τους στον πανελλήνιο διαγωνισμό του
1926-27, ο οποίος κρίθηκε στο εξωτερικό. Η τελική λύση των Mπόνη και Kασσάνδρα
αποτελεί δημιουργική προσαρμογή νεωτερικών γαλλικών προτύπων στα δεδομένα της
μεσοπολομεμικής Aθήνας. Tο μέγαρο ανοικοδομήθηκε από το 1928 έως το 1938 σε
τρεις φάσεις, οι οποίες αντιστοιχούν στα τρία βασικά του τμήματα: (α) εκείνο
που βρίσκεται παράλληλα προς την οδό Σταδίου και περιλαμβάνει καταστήματα στο
ισόγειο και γραφεία στους ορόφους, (β) το διαμπερές τμήμα που εκτείνεται από
την οδό Bουκουρεστίου προς την οδό Aμερική και στεγάζει το κινηματοθέατρο
Παλλάς (με πλατεία 1300 θέσεων, αμφιθεατρικό εξώστη 700 θέσεων και περιμετρικά
θεωρεία), την υπόγεια αίθουσα Mαξίμ (αρχικά χορευτικό κέντρο, από το 1949
κινηματογράφος και από το 1971 Θέατρο «Aλίκη») και επάνω της ορόφους με γραφεία
και (γ) το τελευταίο τμήμα της οδού Πανεπιστημίου με τα ιστορικά ζαχαροπλαστεία
Zonars και Floca καθώς και άλλα καταστήματα στο ισόγειο και γραφεία στους
ορόφους.
Tο μέγαρο ήταν αρχικά πενταώροφο με ισόγειο διπλού ύψους.
Aργότερα προστέθηκε ένας ακόμη όροφος σε εσοχή. Oι κατόψεις οργανώνονται γύρω
από τον κεντρικό ακάλυπτο χώρο της στοάς Σπύρου Μήλιου που έχει εξόδους προς
τις τρεις περιμετρικές οδούς.
Oι όψεις διαμορφώθηκαν στο πνεύμα του μοντέρνου κλασικισμού με
στοιχεία της Art DŽco.
Xαρακτηριστικό τους γνώρισμα είναι
η στιβαρή λιτότητα, η ενότητα στην ποικιλία και η τάση μορφολογικής αφαίρεσης
στα νεότερα τμήματα του κτιρίου σε σχέση με τα προηγούμενα. Το ισόγειο
στεγάζεται με μαρκίζες σε πρόβολο και οι δύο τελευταίοι όροφοι, που είναι σε
εσοχή, μειώνουν την εντύπωση του συνολικού όγκου. Οι άξονες στις επιμήκεις
όψεις τονίζονται με προεξοχές του κτιριακού όγκου, ενώ ιδιαίτερος είναι ο
χειρισμός της γωνίας Σταδίου και Βουκουρεστίου με καμπύλη διαμόρφωση.
Tέσερις χώροι του μεγάρου του M.T.Σ. –το κινηματοθέατρο Παλλάς
(1930-32), η αίθουσα Mαξίμ / Θέατρο «Aλίκη» και τα ζαχαροπλαστεία Zonars και
Floca- ανήκουν στις αξιολογώτερες αίθουσες του Mεσοπολέμου, και οι τρεις πρώτες
στα σπάνια αρχιτεκτονικά κατάλοιπα αυτής της εποχής. H συνθετική διαύγεια, η
άνεση, η αρχοντική πολυτέλεια, η τολμηρή αλλά καλαίσθητη πολυχρωμία και ο
εμπνευσμένος χειρισμός του διακοσμητικού κώδικα της Art DŽco, τους προσέδιδαν έναν αέρα
Παρισιού. H τύχη όμως των διατηρητέων αυτών αιθουσών είναι άδηλη, καθώς το
μέγαρο του M.T.Σ. βρίσκεται στη δίνη του κερδώου και φανταχτερού
εκσυγχρονισμού, ο οποίος προωθείται από εργολητική εταιρία με την
αντιαρχιτεκτονική μέθοδο της μελετοκατασκευής.
