Διπλωματική Εργασία: Ψυχρά Δεδομένα | Ψηφιακό Κενοτάφιο και Αποτεφρωτήριο στη Νήσο Γυαλί
Φοιτήτρια: Ιωάννα
Σωτηρίου
Επιβλέπων Καθηγητής: Κωστής Πανηγύρης
Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Πανεπιστημίου Θεσσαλίας | Φεβρουαρίου 2018
Στο μέλλον, το παρελθόν δεν θα ξεθάβεται－θα ανακτάται.
Η διπλωματική εργασία “Ψυχρά Δεδομένα” ξεκινάει με την παραδοχή πως,
καθώς μεγαλώνει ο όγκος προσωπικών δεδομένων του κάθε ατόμου στο Cloud, αρχίζει και
αμφισβητείται το κατά πόσο η ψηφιακή του ύπαρξη είναι υποδεέστερη ή
ακόμα και απλώς συμπληρωματική της φυσικής. Βάσει αυτής της σκέψης,
εξετάζει τους τρόπους με τους οποίους αυτή η νέα συνθήκη μπορεί να
ενημερώσει τα τοπία θανάτου και να τα επανανοηματοδοτήσει ως κατεξοχήν
τοπία μνήμης, διαχείρισης του σώματος και αρχειοθέτησης προσωπικών
δεδομένων. Συγκεκριμένα, αποτελεί μία πρόταση ανάκτησης της πρακτικής
του αρχείου ως τον πυρήνα μίας κοινής, απολύτως προσβάσιμης κουλτούρας
του θανάτου και προτείνει μία νέα τυπολογία για την αρχιτεκτονική του
θανάτου της ψηφιακής εποχής.
Ο σχεδιασμός αντλεί πληροφορία από την αρχιτεκτονική υποδομών όπως server farms, data storage vaults και modular data centers ενώ
παράλληλα διατηρεί ως πυρήνα του τη σχέση αρχιτεκτονικής και τοπίου,
ειδικά όπως αυτή έχει εξελιχθεί στους τόπους θανάτου από τον 18ο αιώνα
μέχρι σήμερα. Ιδιαίτερη σημασία δίνεται τόσο στην ιδέα της νήσου ως
ένας αυθύπαρκτος και αυτοτελής κόσμος ορίων, ετεροτήτων και φαντασιώσεων
όσο και στην ανάγνωση του εδάφους ως τον κατεξοχήν γεωφυσικό κόσμο
μετάδοσης, αποθήκευσης και αρχειοθέτησης πληροφορίας. Τέλος, η αφήγηση
της αρχιτεκτονικής πρότασης δομείται επάνω σε τρεις, βασικές και
συμπληρωματικές σχέσεις: τη σχέση του ανθρώπου με το τοπίο (νησί), την
πληροφορία (κενοτάφιο) και το σώμα (αποτεφρωτήριο).
Το Γυαλί
Το Γυαλί είναι
ηφαιστειογενές νησί του νότιου Αιγαίου. Βρίσκεται ανάμεσα στην Κω και την
Νίσυρο. Το νοτιοδυτικό τμήμα του νησιού αποτελείται από παχιά στρώματα
ελαφρόπετρας που έχουν αποτεθεί από δύο εκρήξεις, πριν περίπου 50.000 και
30.000 χρόνια. Το βορειοανατολικό τμήμα αποτελείται ολοκληρωτικά από παχιά
ρεύματα φυσικού γυαλιού (από όπου παίρνει και το όνομά του το νησί), ο γνωστός
οψιδιανός και περλίτης του Γυαλιού, ηλικίας περίπου 25.000 ετών.
Η εταιρεία Λάβα Μεταλλευτική και Λατομική Α.Ε.
δραστηριοποιείται με την εξόρυξη, επεξεργασία και εμπορία του βιομηχανικού
πετρώματος της κίσσηρης από το 1952 και αποτελεί τη μεγαλύτερη εξαγωγική εταιρία
κίσσηρης στον κόσμο.
Λόγω της εξορρυκτικής δραστηριότητας, σήμερα έχει
απομείνει μόνο ο μισός λόφος του νοτιοδυτικού τμήματος του νησιού.
Ψυχρά Δεδομένα
Βάσει της συχνότητας ανάκλησής τους, τα δεδομένα
χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τα “Ζεστά Δεδομένα” (Hot Data) και
τα “Ψυχρά Δεδομένα” (Cold Data) . Οι ονομασίες προκύπτουν από το σύνολο της ενέργειας
που δαπανάται για την αποθήκευση, συντήρηση και κυκλοφορία τους καθώς και τις
θερμοκρασίες που αναπτύσσουν οι μηχανισμοί διατήρησής τους. Ενώ τα Ζεστά
Δεδομένα είναι το σύνολο της πληροφορίας το οποίο δισεκατομμύρια χρηστών
ανακαλούν, προωθούν και δημιουργούν σε καθημερινή βάση στο internet, τα Ψυχρά Δεδομένα είναι πληροφορία η οποία
ενεργοποιείται σπάνια και έχει την αξία αρχειακού υλικού.
Μερικά κοινά παραδείγματα ψυχρών δεδομένων είναι νομικά
δεδομένα, τριτογενή αντίγραφα πληροφορίας, δεδομένα που έχει συμφωνηθεί να
διατηρηθούν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και αρχειακό υλικό. Η αποθήκευση
αυτών, γνωστή κοινώς ως Ψυχρή Αποθήκευση, ορίζεται ως ταυτόχρονα μία
λειτουργική κατάσταση και ένα αποθηκευτικό σύστημα αδρανών δεδομένων.
Η Ψυχρή Αποθήκευση παραδοσιακά δεν χρησιμοποιεί σκληρούς
δίσκους παρά μαγνητική ταινία. Η μαγνητική ταινία, ακόμα και αν ακούγεται ένα
μέσο αποθήκευσης που ανήκει στον προηγούμενο αιώνα, στην πραγματικότητα δεν
εγκαταλείφθηκε ποτέ. Αντίθετα, η έρευνα πάνω στη βελτίωση αυτού του μέσου συνεχίστηκε
κανονικά με αποτέλεσμα τον Απρίλιο του 2017, η Sony σε συνεργασία με την IBM να
παρουσιάζουν τη νέα σειρά μαγνητικών ταινιών με χωρητικότητα 330 terabytes και
δυνατότητα επέκτασης.
Data Center Containers (modular data centers)
Ένα data center
container είναι μία ανεξάρτητη, αυτάρκης μονάδα η οποία κατασκευάζεται μέσα σε
ένα shipping container ειδικής κατασκευής στο οποίο περιέχονται σειρές
rack-mounted servers, αυτόνομο σύστημα φωτισμού, ψύξης, αφυγραντισμού και
κύκλωμα αδιάκοπης παροχής ρεύματος (UPS).
Τα data center
containers μπορούν εύκολα να μετακινηθούν και να εγκατασταθούν παράλληλα με
άλλες τέτοιες δομές ούτως ώστε να συστηθούν μεγάλα κέντρα δεδομένων. Ένα ακόμα
μεγάλο πλεονέκτημα αυτών των δομών είναι ότι μπορούν να λειτουργούν, να
αντικατασταθούν ή να αναβαθμιστούν με εξίσου εύκολο και γρήγορο τρόπο.
Η γενική κάτοψη του αρχείου επιτρέπει στο σχέδιο να αμφιταλαντεύεται
συνεχώς μεταξύ των φυσικών και εικονικών του συστημάτων (physical / virtual). Το ίδιο το
σχέδιο αποτελεί εργαλείο μέτρησης του βασικού χαρακτηριστικού της συνολικής
δομής -της χωρητικότητας μνήμης- ενώ ταυτόχρονα προβλέπει, ορίζει και οργανώνει
την ίδια του την επέκταση.
Όλα τα κτίρια είναι συνδεδεμένα μεταξύ τους και με το λιμάνι και με αυτό
που βρίσκεται πέραν του λιμανιού. Το Μουσείο είναι επίσης κομμάτι του βασιλικού
συγκροτήματος. Έχει έναν περίπατο και μία εξέδρα και ένα μεγάλο κτίριο που
φιλοξενεί το μέρος όπου οι Φιλόλογοι που συμμετέχουν στο Μουσείο δειπνούν. Η
έννοια της ιδιοκτησίας επίσης μοιράζεται ανάμεσα σε αυτή την ομάδα ανθρώπων και
επικεφαλής αυτών είναι ο ιερέας που έχει τοποθετηθεί ως ο υπεύθυνος του
Μουσείου, τον οποίο συνήθως εξέλεγαν οι βασιλιάδες, αλλά τώρα τον εκλέγει ο
Αύγουστος Καίσαρας. Ένα άλλο κομμάτι αυτού του βασιλικού συγκροτήματος είναι
αυτό που αποκαλούμε «Σώμα». Αυτό είναι ένας κλειστός χώρος όπου βρίσκονται οι
τάφοι των βασιλιάδων και του Αλεξάνδρου.
Περιγραφή της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας από τον
Στράβωνα (64 πΧ -29 μΧ )
Το Αποτεφρωτήριο
Η επιλογή της θέσης του Αποτεφρωτηρίου έγινε κατόπιν χάραξης συγκεκριμένων
πορειών-αφηγήσεων σε όλο το νησί. Αποτελεί ουσιαστικά μία στάση και όχι το
τέλος μίας πορείας η οποία στόχο έχει να περιγράψει τη σχέση του νεκρού με τους
οικείους του και να δώσει έμφαση στη διατήρηση της μνήμης έναντι της καύσης του
σώματος (αλλαγή ισορροπίας μεταξύ άυλου και υλικού).
Ο σχεδιασμός του κτιρίου έχει στο κέντρο του την ένταση του “υλικού”: η
είσοδος “ρουφάει” τον επισκέπτη στο εσωτερικό της γης ενώ το κτίριο επιτρέπει
στο βλέμμα να ξεφύγει μόνο προς τον ουρανό καθώς όλο το κτίριο είναι υπόσκαφο.
Οι στιγμές που ο επισκέπτης μπορεί να κοιτάξει ευθεία έξω από το κτίριο είναι
μόνο όταν η πορεία του συναντά την πορεία του νεκρού σώματος: στους παράλληλους
διαδρόμους στο κέντρο του κτιρίου όπου η θέα της θάλασσας λειτουργεί ως background στη μεταφορά
του φερέτρου, στο δωμάτιο της καύσης όπου η θάλασσα βρίσκεται πίσω από τις
μονάδες αποτέφρωσης και στην μεγάλη πορεία προς την Έξοδο όπου ο επισκέπτης
“απελευθερώνεται” από το κτιστό και ορίζει μόνος του την πορεία του στον λόφο.
Δείτε το βίντεο "Cold Data:A Prelude" που συνοδεύει την εργασία και που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο συνέδριο "Making Oddkin: for joy, for trouble, for volcano love" στις 7 Σεπτεμβρίου 2018, στη Νίσυρο εδώ.
Δείτε το τεύχος της διπλωματικής εργασίας εδώ.
Δετε το site της διπλωματικής εργασίας εδώ.
