GRAD Review: Δ012.21 | Csepel Pool: Επέμβαση στην περιοχή XXI

Διπλωματική εργασία: CsepelPool: Επέμβαση στην περιοχή XXI

Φοιτητής: Στρατής Λαμπρούλης

Επιβλέπων: Γεώργιος Μητρούλιας

Σχολή: Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, 2021

Περίληψη

Η σύγχρονη πραγματικότητα μαστίζεται από περιβαλλοντικές καταστροφές που έχει προξενήσει ο ίδιος ο άνθρωπος. Οι επίπλαστες ανάγκες οδηγούν σήμερα σε κατάχρηση των φυσικών πόρων σε βαθμό που το περιβάλλον δεν προλαβαίνει να αποκαταστήσει. Η ενεργειακή κρίση αποτελεί πλέον ένα μείζον ζήτημα. Η ανεξέλεγκτη χρήση των ορυκτών καυσίμων ενισχύει την ατμοσφαιρική ρύπανση, συμβάλλοντας στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Αν και η στροφή στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι ζωτικής σημασίας, οι οικονομικοί λόγοι φαίνεται να την καθιστούν ανέφικτη. Μία τέτοια αλλαγή μπορεί να πλήξει ανεπανόρθωτα την οικονομία του εκάστοτε κράτους. Ή μήπως αυτή είναι μία παρωχημένη αντίληψη;

Κάθε χώρα έχει έναν ανεκμετάλλευτο γεωγραφικό και κλιματικό πλούτο. Η κατάλληλη αξιοποίηση αυτού, μπορεί να οδηγήσει στην έξοδο από την περιβαλλοντική κρίση. Με σύμμαχο τις πρόσφατες τεχνολογικές εξελίξεις, οι πλουτοπαραγωγικές πηγές των χωρών είναι πλέον κάτι παραπάνω από οικονομικά βιώσιμες. Χωρίς να εγκαταλείψει ο άνθρωπος τις ανέσεις του, αλλά αλλάζοντας το μέσο με το οποίο του προσφέρονται, το ενεργειακό ζήτημα μπορεί να βελτιωθεί.

Στην διπλωματική αυτή προτείνεται μία τέτοια λύση. Αξιοποιώντας τη γεωθερμική ενέργεια της πόλης της Βουδαπέστης και συνδέοντας τη με εγκαταστάσεις ιαματικών λουτρών, επιτυγχάνεται η βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων τόσο άμεσα όσο και έμμεσα. Με άλλα λόγια, σκοπός είναι η εξασφάλιση της ευεξίας αλλά και η περιβαλλοντική προστασία. Το πρόγραμμα αναπτύσσεται με βάση τις ανάγκες της πόλης, σεβόμενο την ιστορική της κληρονομιά αλλά και με μία στοχαστική διάθεση.

Τα τελευταία χρόνια η Ευρωπαϊκή Ένωση, έχοντας μελετήσει τα περιβαλλοντικά προβλήματα και τις επιπτώσεις τους, έχει πάρει ορισμένα μέτρα. Η Ε.Ε. στοχεύει στη μείωση των αεριών του θερμοκηπίου και των εκπομπών SO₂και NO_X. Ταυτόχρονα, κλείνει συμφωνίες σε διεθνές επίπεδο, όπως το National Electricity and Climate Plan, το European Green Deal και το Paris Agreement, για μια διακρατική αντιμετώπιση. Σε αυτό το πλαίσιο συνεχών μεταρρυθμίσεων και αλλαγών, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει φροντίσει την οικονομική στήριξη όσων επηρεάζονται, με επενδύσεις €1 τρισεκατομμυρίου σε διάστημα 10 ετών. Εκτός από την Ε.Ε. και άλλοι φορείς υποστηρίζουν την στροφή προς την πράσινη ενέργεια, όπως η Τράπεζα Erste Bank Hungary και η Εταιρία γεωθερμικών αναλύσεων KS Orka που συγχρηματοδοτούν επενδύσεις στη γεωθερμία.

Η Βουδαπέστη βρίσκεται στην κεντρική Ευρώπη, βρέχεται από τον ποταμό Δούναβη και αποτελείται από είκοσι τρεις περιοχές. Η πρωτεύουσα της Ουγγαρίας διαθέτει περίπου ογδόντα θερμές πηγές και ένα από τα μεγαλύτερα δίκτυα θερμών υπόγειων ρευμάτων στον κόσμο. Το Νησί Csepel είναι το μεγαλύτερο νησί του Δούναβη στην Ουγγαρία (257 km²). Το βόρειο τμήμα του ανήκει στην Βουδαπέστη και αποτελεί την 21η Περιοχή. Εκεί, αναπτύχθηκε η πρώτη βιομηχανία της Βουδαπέστης, η «Csepel Művek» (=Csepel Works) στα τέλη του 19ου αιώνα.

Το πρόγραμμα ξεκινά με τη διαμόρφωση της κοίτη του ποταμού. Σκοπός είναι μία ήπια μετάβαση από την ξηρά προς το νερό. Έτσι, δημιουργούνται μεγάλα σκαλοπάτια, προσβάσιμα από τους πεζούς, μέχρι και κάτω από την επιφάνεια του νερού. Ανάλογα με την εποχή και το ύψους που φτάνει ο Δούναβης, ορισμένα από τα πλατιά αυτά σκαλοπάτια βυθίζονται και αποκαλύπτονται κατά τη διάρκεια του έτους.

Το project αποτελείται από το Κτίριο των Λουτρών και το Εργοστάσιο Γεωθερμίας. Το πρόγραμμα αναπτύσσεται σε δύο επίπεδα. Δυτικά, τοποθετούνται τα λουτρά καθώς και μία πλατφόρμα με δύο πισίνες (εγκαταστάσεις που θερμαίνονται από το εργοστάσιο) ενώ ανατολικά το γεωθερμικό εργοστάσιο με έναν εκθεσιακό χώρο. Η είσοδος και στα δύο κτίρια γίνεται μέσω ραμπών ήπιας κλίσης (1%). Τα δύο κτίρια επικοινωνούν μέσω χωροδικτυώματος στον όροφο, για τη μεταφορά των επισκεπτών και υπογείως, για τη μεταφορά ενέργειας.

Στον πρώτο όροφο του εργοστασίου βρίσκεται το Κέντρο Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης. Ένας χώρος έκθεσης, που παρουσιάζονται τα σύγχρονα περιβαλλοντικά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε καθώς και πληροφορίες σχετικά με το γεωθερμικό εργοστάσιο, ως μία οικολογική λύση. Οι επισκέπτες εισέρχονται στον εκθεσιακό χώρο είτε μέσω του κτιρίου λουτρών, είτε από την ειδική είσοδο του εργοστασίου που βρίσκεται αντιδιαμετρικά. Ταυτόχρονα, μέσω ενός άλλου χωροδικτυώματος μπορούν να μεταφερθούν και στις εξωτερικές εγκαταστάσεις. Οι επισκέπτες βρίσκονται πάντα σε έναν προστατευμένο χώρο, οπτικά προσβάσιμο στις εγκαταστάσεις, με σκοπό την ομαλή και ασφαλή λειτουργία του εργοστασίου. Στο ισόγειο του κτιρίου βρίσκονται οι εγκαταστάσεις του εργοστασίου με τον απαιτούμενο εξοπλισμό.

Στο κτίριο των λουτρών, η είσοδος γίνεται από τον πρώτο όροφο. Εκεί βρίσκεται η υποδοχή και ο χώρος αναμονής. Ο επισκέπτης μπορεί να κάνει χρήση των εγκαταστάσεων υγείας (κατεβαίνοντας στο ισόγειο), να επισκεφθεί την καφετέρια(είτε εντός του κτιρίου είτε στην βεράντα) ή να μεταφερθεί στο κτίριο του εργοστασίου με την «γέφυρα» - χωροδικτύωμα. Στο ισόγειο του κτιρίου λουτρών βρίσκονται οι πισίνες θερμού (34^οC) και ψυχρού (14^οC) νερού, ο χώρος σάουνας και η αίθουσα για τις θεραπείες μασάζ. Στο ίδιο επίπεδο βρίσκονται οι κλειδαριές για τη φύλαξη των προσωπικών αντικειμένων καθώς και οι ατομικές καμπίνες αποδυτηρίων.

Το πρόγραμμα ολοκληρώνεται με την πλατφόρμα που φαίνεται να «επιπλέει» στον ποταμό Δούναβη. Η εγκατάσταση είναι προσβάσιμη μέσω των ραμπών του ισογείου των λουτρών. Η πλατφόρμα διαθέτει δύο πισίνες. Η μία έχει ζεστό νερό καθώς θερμαίνεται από το γεωθερμικό εργοστάσιο, ενώ η δεύτερη δεν διαθέτει πυθμένα. Με άλλα λόγια, η δεύτερη πισίνα σχηματίζεται από τον ίδιο τον ποταμό.

Η όψη των κτιρίων οργανώνεται με εκτεταμένα υαλοστάσια και μεταλλικά πάνελ. Στόχος είναι η μέγιστη δυνατή οπτική προσβασιμότητα του επισκέπτη προς το φυσικό τοπίο. Τα πάνελ διαθέτουν οπές με αποτέλεσμα να δημιουργούνται ενδιαφέρουσες σκιές στο εσωτερικό των κτιρίων. Τα μεταλλικά στοιχεία τοποθετούνται κυρίως στη νότια όψη και λειτουργούν ως σκίαστρα. Στο εργοστάσια τα μεταλλικά στοιχεία διατρέχουν ολόκληρο το κτίριο για την εκμετάλλευση του φυσικού φωτός κατά τη διάρκεια της ημέρας, μειώνοντας όμως τα ηλιακά θερμικά κέρδη.