Διπλωματική
Εργασία: ECO GENERATOR
Φοιτήτριες: Αναστασίου
Ειρήνη, Ηλιάδου Ζωή
Επιβλέπουσα Καθηγήτρια: Γαβρήλου Έβελυν
Σχολή: Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Χρονολογία: Ιούνιος 2019
Σε απόσταση περίπου 100 χλμ.
μακριά από την Αθήνα και δίπλα στη λίμνη Υλίκη, ξεπροβάλει μια καταγάλανη
μακρόστενη λίμνη με μέγιστο μήκος που φτάνει τα 8 χλμ. και
μέγιστο βάθος τα 8μ. Αναφερόμαστε στη λίμνη Παραλίμνη τo όνομα της οποίας
προκύπτει από τη γειτνίαση με τις μεγαλύτερες λίμνες – Κωπαΐδα και Υλίκη.
Η επιλογή της χωροθέτησης
της διπλωματικής μας στην Παραλίμνη οφείλεται κυρίως στον πλούσιο οικότοπο με
σημαντικότερη την εμφάνιση λευκών νούφαρων καθώς και την άφθονη ιχθυοπανίδα,
που συντελούν τον κατάλληλο συνδυασμό ώστε δικαίως η Παραλίμνη να έχει ενταχθεί
στο δίκτυο Natura 2000.
Ύστερα από επιτόπια
παρατήρηση, αντικρίσαμε ένα τοπίο σπάνιο
και ικανό να καλύψει τις απαιτήσεις και των πιο αυστηρών παρατηρητών. Πέρα από
τα πλεονεκτήματα, ήρθαμε αντιμέτωποι με όλες τις δυσκολίες και τις ελλείψεις
που αυτή τη στιγμή χρήζουν βελτίωσης, με βασικότερο όλων την δύσκολη πρόσβαση
στην λίμνη καθώς φρουρείται από αχανείς εκτάσεις καλλιεργήσιμων στρεμμάτων. Η
μη ελεγχόμενη ανθρώπινη δραστηριότητα έχει δημιουργήσει τα εξής σοβαρά
προβλήματα κατά σειρά προτεραιότητας: η μείωση του πληθυσμού του κυπρίνου και ο
σταδιακός αφανισμός του είδους εξαιτίας του ερασιτεχνικού ψαρέματος, η χρήση
μηχανοκίνητων βαρκών, τα φυτοφάρμακα, η άρδευση, η ύδρευση, η βόσκηση, το
παράνομο κυνήγι και τα τεχνικά έργα.
Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω προβλήματα έγιναν προσπάθειες ώστε η τελική πρόταση να
λειτουργεί ταυτόχρονα και ως μέσω επίλυσης των βασικών απειλών της
Παραλίμνης. Η απειλή στο είδος του
κυπρίνου έγινε τελικά η κεντρική ιδέα της διπλωματικής ώστε να αρχίσει ο σχεδιασμός
ενός Ιχθυογεννητικού σταθμού στις όχθες της Παραλίμνης. Το ιδιαίτερο στοιχείο
της πρότασης αυτής είναι ότι πλέον ένα ερευνητικό κέντρο θα προσπαθήσει να
ενσωματώσει και να συνδυάσει την έρευνα με την παρατήρηση του τοπίου, την
εκπαίδευση και την ψυχαγωγία και να οδηγήσει στην μαζική δραστηριοποίηση των
επισκεπτών.
Ως εκ τούτου, πρόθεση της διπλωματικής είναι να δημιουργηθεί ένα έργο ικανό να προσελκύσει και να φιλοξενήσει
ανθρώπους πολλών ηλικιών και ενδιαφερόντων.
Η βασική χωροθέτηση του
έργου γίνεται στα βορειοδυτικά της λίμνης και χωρίζεται σε 3 βασικές κτιριακές
μονάδες που ορίζουμε ως Πτέρυγα Α, Β και Γ. Σκεπτόμενοι αρχικά την πρόσβαση,
διατηρούμε και επεκτείνουμε την ήδη υπάρχουσα πορεία με διαφορά την εξομάλυνση,
την διαπλάτυνση και τη μερική πλακόστρωση του δρόμου.
Λίγο πριν ο επισκέπτης
καταλήξει στο κτίριο θα συναντήσει χώρο στάθμευσης αυτοκινήτων, ενημερωτικό
κιόσκι, φυσικές ή αναδιαμορφωμένες μικρές πλατείες ξεκούρασης και παρατήρησης
της φύσης. Η τοποθέτηση τηλεσκοπίων στις πλατείες αυτές βοηθάει τον επισκέπτη
να απολαύσει ήδη από την αρχή της διαδρομής την ομορφιά του φυσικού τοπίου.
Κατά την περιπλάνηση του, ο επισκέπτης όταν βρεθεί στο πιο αβαθές σημείο της
λίμνης, εκεί όπου ο κυπρίνος μπορεί να βρει τις κατάλληλες συνθήκες για να
αναπαραχθεί, μπορεί να παρατηρήσει τον περίκλειστο χώρο από πλαστικό δίχτυ,
απαραίτητο μέσο για την φυσική τόνωση του ιχθυοπληθυσμού, το οποίο δεν επιτρέπει στο γόνο να διαφύγει.
Ωστόσο, αποκορύφωμα της διαδρομής
αποτελεί η προβλήτα που διασχίζει το δάσος των λευκών νούφαρων. Είναι το
σημείο από όπου ο περιπατητής βρίσκεται ακριβώς πάνω από τα νερά της λίμνης και
μπορεί να παρατηρήσει το υδάτινο οικοσύστημα. Η εμπειρία αυτή θα φτάσει στο
αποκορύφωμα αν ο επισκέπτης αποφασίσει να περιηγηθεί μέσα στα νερά της λίμνης
με βάρκες και κανό που τον αναμένουν δεμένες στο τέλος της προβλήτας.
Οι λειτουργίες του κτιρίου σχεδιάστηκαν και
ταξινομήθηκαν σύμφωνα με τρία βασικά κριτήρια και κατανεμήθηκαν αναλόγως. Πρώτη
παράμετρος ήταν το κτιριολογικό πρόγραμμα, δεύτερη οι χρήστες τους οποίους
αντιπροσώπευε και τρίτη το ωράριο
λειτουργίας του Κέντρου. Οι ανάγκες
του κτιριολογικού καλύπτουν περίπου 5000 τ.μ. τα οποία αποφασίστηκαν να χτιστούν μεταξύ 8 – 32 μ.
πάνω από τη στάθμη της λίμνης. Κάθε χαραγμένο μονοπάτι οδηγεί σε μια κρυφή πρόσβαση στις κύριες εισόδους της κάθε
Πτέρυγας . Η είσοδος γίνεται από ή σε
ένα αίθριο και πραγματοποιεί μία ομαλή μετάβαση από το εξωτερικό στο εσωτερικό.
Επιπλέον, η διαχείριση των όγκων πραγματοποιήθηκε με εμφανή και θαμμένα τμήματα
τα οποία διατρέχουν τόσο κατά μήκος όσο και καθ’ ύψος το βουνό. Αυτού του
είδους η τοποθέτηση με ταυτόχρονη διαχείριση της κάτοψης μας επιτρέπει να
στρέφουμε κάθε φορά τον επισκέπτη σε διαφορετικές οπτικές φυγές και θεάσεις.
Παρατηρώντας τις στάθμες
+8 και +12, βρισκόμαστε στην πτέρυγα Α και αναφερόμαστε στην Πτέρυγα που
αποτελείται από 2 ορόφους και έχει αποκλειστικά δημόσιο χαρακτήρα. Κατά την έλευση του
επισκέπτη, τον υποδέχεται η reception,
το περίπτερο και στο βάθος το κυλικείο, το οποίο εξυπηρετεί εξίσου τους πελάτες
από τον εσωτερικό χώρο όσο και τους take away διαβάτες που δεν θέλουν να
διακόψουν την πεζοπορία τους η οποία μπορεί να καταλήξει είτε στην κυκλική
σκάλα – παρατηρητήριο που ενώνει την πτέρυγα Α με την πτέρυγα Β, είτε στο τέλος
της προβλήτας. Στο δεύτερο πάτωμα,
απλώνεται το κεντρικό εστιατόριο και το μουσείο με εκθέματα
γεωμορφολογικού, ιστορικού και πολιτιστικού περιεχομένου. Αναπνοή στον όγκο
προσδίδουν τα δύο αίθρια μαζί με το μπαλκόνι
από όπου μπορεί κανείς να παρατηρήσει την χλωρίδα της λίμνης και την πανίδα που φιλοξενεί.
Η Πτέρυγα Β στην στάθμη +18 περιλαμβάνει όλους
τους απαραίτητους τύπους εργαστηρίων που απαιτούνται όπως εργαστήρια
ιχθυολογίας και ιστιολογίας, εργαστήρια παραγωγής τροφής αλλά και γραφεία
προσωπικού, χώρους αποθήκευσης και ΗΜ εγκαταστάσεων και την κουζίνα των
εργαζομένων. Η στάθμη αυτή απευθύνεται αποκλειστικά στους επιστήμονες και το
προσωπικό οι οποίοι εισάγονται μέσω μιας ακόμα κρυφής πόρτας που στρέφει τον
επισκέπτη προς το βουνό. Για να ενισχυθεί περισσότερο αυτή η λογική, στον
προθάλαμο της εισόδου τοποθετείται γυάλινη τζαμαρία που προβάλει τμήμα του ακατέργαστου βράχου. Η ιδιαιτερότητα αυτού του όγκου έγκειται στην δημιουργία
ενός παταριού που εκτείνεται πάνω από τον
διάδρομο των εργαστηρίων. Σκοπός της ύπαρξης αυτού είναι η παροχή της
δυνατότητας εποπτείας των ερευνητών στα άτομα που το επιθυμούν, δίχως να
παρεμποδίζουν την εργασία των επιστημόνων ή να εμπλέκονται στον χώρο τους, ενω
ταυτόχρονα με την παρατήρηση και την ενημέρωση θα μπορούν να συμμετέχουν και σε
πρακτική δραστηριότητα στους ειδικά διαμορφωμένους χώρους workshop.Η ευέλικτη πρόσβαση
διοργανώνει επισκέψεις τόσο τις καθημερινές όσο και το Σαββατοκύριακο. Για αυτό
το λόγο έχει δύο ανεξάρτητες ημιυπαίθριες εισόδους, Χαρακτηριστική σχεδιαστική λεπτομέρεια της
Πτέρυγας αποτελεί ο καμπύλος πρόβολος ,
με απόληξη την κυκλική σκάλα η οποία αποτελεί κύριο σημείο παρατήρησης του
οικοσυστήματος της Παραλίμνης και του ευρύτερου τοπίου. Στη στάθμη+24 της
ίδιας πτέρυγας έγινε μια διαμόρφωση ημιυπαίθριων χώρων που προσφέρονται για
μεγάλο εύρος χρήσεων. Στο τέλος του διαδρόμου διαμορφώνεται ένα υπόσκαφο ενυδρείο και παρέχεται χώρος
ενημέρωσης του εν λόγω υδάτινου οικοσυστήματος. Επιπρόσθετα, διασχίζοντας αυτόν
τον διάδρομο, όσο βρισκόμαστε στο δώμα του
όγκου, παρατηρούνται φεγγίτες στην οροφή του παταριού που πέρα από
φωτισμό προσφέρουν και μερική οπτική επαφή με το εσωτερικό των εργαστηρίων. Η
τελική στάθμη της Πτέρυγας στο +27, προβλέπει ευμετάβλητους δημόσιους χώρους
workshop για νούφαρα, καλαμιώνες, βαμβάκι και άλλα τοπικά ενδιαφέροντα., χώρους
προβολών και σεμιναρίων, reception και δωμάτια server – παροχής αρχείων για το
κοινό. Για την διευκόλυνση των εργαζομένων, δημιουργήθηκαν γραφεία προσωπικού,
ανάλυσης εικόνας και monitoring.
Στην Πτέρυγα Γ μία
κεντρική πλατεία διαιρεί τον όγκο σε δύο λειτουργικές ενότητες: σε δημόσιους
χώρους όπως αμφιθέατρο, χώρους σεμιναρίων, δημόσια βιβλιοθήκη, γραφεία
προσωπικού και αποθήκευσης στο ανατολικό τμήμα, ενώ στο δυτικό βρίσκεται ένα
διώροφο οίκημα σχεδιασμένο για τις ανάγκες της διημέρευσης των ερευνητών,
εξοπλισμένο με κοινόχρηστη κουζίνα, χώρο κοινωνικής δικτύωσης και καθιστικό.
Ένα ακόμη βασικό
χαρακτηριστικό εντοπίζεται στα βατά δώματα των τριών Πτερύγων που λειτουργούν
ως υπαίθρια παρατηρητήρια, συμβάλλουν
στην ενεργοποίηση του εξωτερικού χώρου
και προσκαλούν τον διαβάτη να κινηθεί στο τοπίο και όχι μόνο στις
κτιριακές εγκαταστάσεις εξερευνώντας τις διάφορες οπτικές φυγές. Έτσι η σύνδεση
των όγκων γίνεται τόσο μέσω των χαραγμένων διαδρομών που καταλήγουν στις
κεντρικές εισόδους όσο και μέσω των δωμάτων.
Εξαιτίας της γκρίζας
απόχρωσης του εδάφους αποφασίσαμε να χρησιμοποιήσουμε ως βασικό υλικό τόσο για
το εξωτερικό όσο και για το εσωτερικό το λευκό μπετό, θέλοντας να επέμβουμε με
όσο το δυνατό πιο διακριτικό τρόπο.
Στον σχεδιασμό διατηρήθηκε
μία αυστηρή γραμμική συνοχή όγκων. Τα μακρόστενα ευθύγραμμα τμήματα με τις
καμπύλες απολήξεις, ανεγείρονται από τις υψομετρικές καμπύλες του εδάφους και φαίνονται σαν ίχνη
πάνω σε αυτές.
Ο φωτισμός και αερισμός
των κτιρίων εξασφαλίζονται από πέντε τυπολογίες ανοιγμάτων εξαιτίας την ανάγκης
για ελεγχόμενη διαχείριση του φωτός που μελετήθηκε σύμφωνα με τις ανάγκες των
ιχθυοκαλλιεργητών που επικοινωνήσαμε. Διαμορφώθηκαν σποραδικά, όπου δεν υπήρχε
η ανάγκη φωτισμού, κατακόρυφες σχισμές που διατρέχουν την όψη και ενίοτε και
την οροφή, τζαμαρίες ύψους ολόκληρης της όψης του ορόφου και φεγγίτες οροφής.
Η τοποθέτηση των κτιρίων
σε συνδυασμό με τη διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου ακολουθούν τη μέθοδο της
διασποράς με σκοπό την παρότρυνση του επισκέπτη να περιπλανηθεί στον χώρο και
να αναρριχηθεί στο τοπίο.
Το έργο ECO GENERATOR
αφορά έναν σχεδιασμό στο τοπίο για το τοπίο που επικεντρώνεται στα προβλήματα
της Παραλίμνης και στόχο έχει την αναβάθμιση αυτής.
Σημείωση: Μπορείτε να
βρείτε ολόκληρη τη διπλωματική εργασία εδώ