Δ020.22 | Κέντρο Μικρασιάτικου Πολιτισμού στο Πλατύ Ημαθίας (Επανάχρηση των Δημοτικών σφαγείων Πλατέος)

Τίτλος: Κέντρο Μικρασιάτικου Πολιτισμού στο Πλατύ Ημαθίας (Επανάχρηση των Δημοτικών σφαγείων Πλατέος)

Φοιτήτρια: Μοσχοπούλου Ζαχαρένια

Επιβλέποντες: Αδαμάκης Κώστας, Νασιούλας Γιάννης

Σχολή: Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, 2022

Στόχος της παρούσας διπλωματικής είναι, μέσω των κλασικών μεθόδων αποτύπωσης, καθώς και μέσω των συνθετικών προσεγγίσεων, να δώσει νέα πνοή σε ένα κτίριο ευρέως άγνωστο, αλλά παρόλα αυτά πολύ σημαντικό για την οικονομία του Πλατέος όταν ακόμα λειτουργούσε.Σκοπός είναι η δημιουργία ενός συγκεντρωτικού πυρήνα στο χωριό που θα αφορά σε όλους τους διαμένοντες, αλλά και στους επισκέπτες. 

Κρίνεται απαραίτητο η γενιά που έζησε την ανέγερση των σφαγείων και τη λειτουργία τους και που στηρίζει χρόνια αργότερα τη γλώσσα, την παράδοση, την κουζίνα και γενικότερα τη μικρασιάτικη κουλτούρα σε όλο το εύρος της, να ξαναβιώσει τις αναμνήσεις της σε ένα χώρο που ναι μεν διαφέρει κατά πολύ από την αρχική του μορφή, αλλά καταφέρνει να διατηρήσει τα στοιχεία που τον έκαναν ξεχωριστό. 

Παράλληλα, ο σκοπός ήταν η δημιουργία ενός πόλου έλξης, που ακόμα και αν βρίσκεται σε ένα μέρος με μικρή επισκεψιμότητα, θα είναι σε θέση να προσεγγίσει επισκέπτες προκειμένου να γνωρίσουν πτυχές της μικρασιάτικης ιστορίας.

Η Θέση

Το Πλατύ είναι πεδινή κωμόπολη του δήμου Αλεξάνδρειας του νομού Ημαθίας. Επεκτάθηκε οικιστικά κυρίως το 1925 από Έλληνες πρόσφυγες της Μικράς Ασίας που προέρχονταν κατά κύριο λόγο από τα Φάρασα της Καππαδοκίας και τα γύρω χωριά. 

Αυτό οδήγησε στο να αποτελεί το Πλατύ κατά βάση τόπο κατοικίας Μικρασιατών προσφύγων και των απογόνων τους. Επόμενο ήταν να διαδωθεί στο χωριό η Μικρασιάτικη κουλτούρα και παράδοση στις επόμενες γενιές.

Το κτίριο

Το υπό μελέτη κτίριο βρίσκεται στην είσοδο του χωριού. Είναι εύκολα προσβάσιμο από την οδική αρτηρία που ξεκινάει από την περιφερειακή οδό και οδηγεί στο χωριό.  Επομένως τοποθετείται σε ένα σημείο που είναι προσβάσιμο εύκολα είτε από τους κατοίκους του χωριού, είτε από επισκέπτες. 

Πρόκειται για ένα συγκρότημα κτιρίων  που απαρτίζεται από :1) Το κτίριο των σφαγείων , 2) Βοηθητικοί χώροι υγιεινής, 3) Μαντρί-χώροι στέγασης των ζώων, 4)Χώρος καθαριότητας και πλυσίματος υποπροϊόντων.

Τα κτίρια είναι αποτέλεσμα σύμμεικτης κατασκευής. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως χρησιμοποιούνται συνδυασμοί δόμησης για το τελικό αποτέλεσμα. Το κεντρικό κτίριο είναι κατασκευασμένο από σκελετό και πλάκα οπλισμένου σκυροδέματος με πλήρωση οπτοπλινθοδομής με σενάζ οπλισμένου σκυροδέματος, ενώ η πρόσοψη και η πίσω όψη του είναι κατασκευασμένες από φέρουσα λιθοδομή (για αυτό το λόγο έχουν πάχος περί τα 50 εκατοστά).

Αποκατάσταση-Επανάχρηση

Περνώντας λοιπόν στην πρόταση αποκατάστασης και επανάχρησης κρίθηκε χρήσιμο, εφόσον το Πλατύ είναι ένας τόπος μνήμης και επαφής με την παράδοση και το παρελθόν, να δημιουργηθεί ένας χώρος που θα συγκεντρώνει τις λειτουργίες που εντοπίζονται στο χωριό και σχετίζονται με τη μικρασιάτικη κουλτούρα. 

Επομένως αποφασίστηκε πως ο σχεδιασμός ενός κέντρου μικρασιάτικου πολιτισμού θα έδινε νέα πνοή στις προσπάθειες αναβίωσης του παρελθόντος που γίνονται τα τελευταία χρόνια.

Αξίζει να σημειωθεί πως στην ευρύτερη περιοχή δεν εντοπίζεται αντίστοιχο κέντρο. Αυτή η διαπίστωση καθιστά πιο έντονη την αναγκαιότητα ύπαρξης ενός τέτοιου πολυχώρου.

Οι χώροι που προέκυψαν μετά από μελέτη αντίστοιχων συγκροτημάτων είναι οι εξής:

1)Reception-Info Box

2)Αίθουσα Πολλαπλών Χρήσεων 80 ατόμων

3)Χώρος φουαγιέ της αίθουσας πολλαπλών χρήσεων

4)Χώρος ιστορικής μνήμης και έκθεσης

5)Αναγνωστήριο-Εντευκτήριο-Αρχείο

6)Γραφείο συλλόγου Καππαδοκών «ο Βαρασός»

7)Εργαστήρια χ 3 : Διδασκαλία παραδοσιακών χορών, Εργαστήριο εικαστικών, Εργαστήριο μαγειρικής

8)Εστιατόριο

9)Αποθήκες χ 2

10)Χώροι Υγιεινής

11)Ανελκυστήρες και κλιμακοστάσια

Η βασική προσέγγιση βασίζεται στην ιχνηλάτιση των ήδη υπάρχοντων χώρων και τη δημιουργία νέων σε ανάμνηση της αρχικής κατασκευής. Έτσι αρχικά διατηρείται εξ ολοκλήρου το βασικό κτίριο των σφαγείων και με τη βοήθεια νοητών αξόνων που προκύπτουν από το συγκρότημα διαμορφώνονται οι νέοι όγκοι. Το στοίχημα ήταν οι νέες προσθήκες να είναι ορατές από τους επισκέπτες χωρίς, ωστόσο, να «πληγώνουν» την κατασκευή. 

Επιλέγεται επομένως η χρήση μεταλλικού φέροντα οργανισμού για τα νέα κτίρια σε συνδυασμό με τον ήδη υπάρχοντα φέροντα οργανισμό από οπλισμένο σκυρόδεμα. Το αποτέλεσμα ήταν να προκύψει μία αρχιτεκτονική ιδέα που αρχικά επιτρέπει τη φιλοξενία των απαραίτητων χώρων, αλλά ταυτόχρονα προσδίδει στο κτίριο την ευελιξία που χαρακτηρίζει τους μεταλλικούς σκελετούς. 

Επίσης δημιουργήθηκαν πλατώματα είτε σε επίπεδο εδάφους, είτε με τη μορφή παταριών και ορόφων, ώστε ο επισκέπτης να έχει όσο το δυνατόν μεγαλύτερη και καλύτερη εποπτεία της ανάπτυξης του συγκροτήματος.

Τέλος στόχος ήταν η δημιουργία και ο σχεδιασμός κατά τόπους πυρήνων εσωτερικά και εξωτερικά του κτιρίου, προκειμένου να δωθεί ο συγκεντρωτικός χαρακτήρας που είναι απαραίτητος σε έναν πολυχώρο.