Φοιτητές: Νικηφόρος Ζήρος, Στέργιος Καλούδης
Επιβλέπων καθηγητής: Λεωνίδας Παπαλαμπρόπουλος
Σχολή: Πανεπιστημίου Πατρών, 2023
Η συγκεκριμένη διπλωματική έχει θέμα τη δημιουργία ενός μηχανισμού ο οποίος μιμείται την εμπορευματοποίηση των τοπικών πολιτιστικών χαρακτηριστικών μιας περιοχής από τη βιομηχανία του τουρισμού. Στόχος της δημιουργίας της μηχανής αυτής, είναι ο σχολιασμός και ο προβληματισμός γύρω από την εμπορευματοποίηση της αρχαιότητας στη σύγχρονη εποχή στην Ελλάδα και ειδικότερα στη δυτική Πελοπόννησο.
Παρατηρώντας τουριστικές περιοχές και ξενοδοχειακές μονάδες στην δυτική Πελοπόννησο, καταλήξαμε στην υπόθεση πως τα τουριστικά καταλύματα μιας περιοχής χρησιμοποιούν τα πολιτιστικά στοιχεία της με γνώμονα το κέρδος . Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της επανάληψης αρχαίων ρυθμών στις τυπολογίες των χώρων, αλλά και πινάκων ζωγραφικής, τοιχογραφιών και αγγείων στο διάκοσμό τους. Συγκεκριμένα, παραλληλίζουμε αυτήν την μεθοδολογία που χρησιμοποιείται στους τουριστικούς χώρους με μία μηχανή η οποία εισάγει δεδομένα ή τα αρχέτυπα του ελληνικού πολιτισμού. Αυτή, τα επεξεργάζεται και τα ετοιμάζει ώστε να καταναλωθούν από τους τουρίστες.
Ουσιαστικά, παραλληλίζεται η έννοια της βιομηχανίας του τουρισμού της Ελλάδας με μία μονάδα παραγωγής και έκθεσης. Η μονάδα παραγωγής ή αλλιώς το εργοστάσιο, είναι υπεύθυνο για την παραγωγή νέων αντικειμένων με σημαντικό αρχαίο συγκείμενο. Στην μονάδα της έκθεσης τα τεχνουργήματα αυτά εκθέτονται και πωλούνται στους επισκέπτες, ή αποθηκεύονται στο αρχείο. Το όνομα της μηχανής -Επιφορά- προέρχεται από την έννοια του επιφορικού αντικειμένου στη φιλοσοφία. Αυτό το αντικείμενο αποτελεί το δείγμα μιας κοσμοθεωρίας, μιας αντίληψης ή φιλοσοφίας και είναι ικανό μέσω της μορφής του να τις συμπυκνώνει και να αποτελεί σύμβολο αυτών.
Στο κέντρο του χάρτη έχει επισημανθεί η περιοχή της λίμνης Καϊάφα στην οποία βρίσκονται κοντά οι αρχαιολογικοί χώροι της Σαμίας, των Μυκηναϊκών τάφων του Κακόβατου αλλά και το αρχαίο Αίπυ. Σε λίγο μεγαλύτερη απόσταση βρίσκεται η αρχαία Ολυμπία και ο ναός του Επικούρειου Απόλλωνα.
Η συνηθέστερη έλευση των τουριστών στην περιοχή γίνεται από το λιμάνι του Κατάκολου μέσω κρουαζιερόπλοιων. Η διαδρομή που ακολουθείται είναι από το λιμάνι στον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας Ολυμπίας μέσω σιδηροδρομικής γραμμής ή του οδικού δικτύου και ύστερα σε τουριστικά θέρετρα στις παραλιακές ζώνες της περιοχής.
Η μηχανή της Επιφοράς προστίθεται και εναρμονίζεται με το νησί της Αγίας Αικατερίνης στη Λίμνη του Καϊάφα. Αποτελείται από τρία μηχανικά μέλη, τα οποία συνδέονται μεταξύ τους διευκολύνοντας την περιστροφική κίνηση της μηχανής.
Ο πύργος των γλυπτών αποτελεί το πρώτο μηχανικό μέλος. Βρίσκεται στο κέντρο του εργαστηρίου των γλυπτών και επιτρέπει την κατακόρυφη κυκλοφορία τους από τα εργαστήρια στις εναέριες κυκλοφορίες τους. Στη συνέχεια, τα γλυπτά ακολουθούν τις εναέριες κυκλοφορίες. Η πρώτη, είναι αυτή της έκθεσης και του θεάματος στον Πύργο των Γλυπτών. Η δεύτερη εναέρια κυκλοφορία είναι αυτή της μεταφοράς των γλυπτών στον Πύργο της Δημοπρασίας, στο δεύτερο μηχανικό μέλος της Μηχανής της Επιφοράς.
Στο διάγραμμα παρουσιάζεται η σύνδεση των τριών μελών της μηχανής μέσω των γραναζιών, καθώς και η περιστροφική κίνηση του κάθε μέλους. Ο πύργος των γλυπτών μεταφέρει την περιστροφική του κίνηση μέσω ενός ιμάντα στο Ferris Wheel που με τη σειρά του μεταφέρει την περιστροφική κίνηση στον κάθετο άξονα του πύργου της δημοπρασίας.
Στο πρώτο τμήμα βρίσκεται το εργοστάσιο της Επιφοράς, εκεί με τη βοήθεια γερανών τα κομμάτια του μαρμάρου μεταφέρονται από τα πλοία στο εργαστήριο και ταξινομούνται και επεξεργάζονται. Η μεγάλη κεντρική κατασκευή ονομάζεται Πύργος των γλυπτών και διευκολύνει πρώτα την κατακόρυφη μεταφορά των γλυπτών και σε δεύτερη φάση την ανύψωσή τους σε δύο περιστροφικές εναέριες κινήσεις. Στο σημείο που προσεγγίζει η τουριστική προβλήτα, δημιουργείται ένας ενδιάμεσος χώρος από τουριστικά παρατηρητήρια.
Αναλυτικότερα, στις κατόψεις του εργοστασίου φαίνεται η πορεία του μαρμάρου από το πλωτό μέσο προς το εργοστάσιο. Στο επίπεδο μηδέν, το κομμάτι του μαρμάρου φτάνει στο νησί και αποβιβάζεται από το πλωτό μέσο με τη βοήθεια των γερανών που περιστρέφονται.
Στη συνέχεια, ταξινομείται ή ανεβαίνει στο επίπεδο 1 μέσω του μεταφορικού σωλήνα. Στο επίπεδο μηδέν υπάρχει επίσης μία μικρή σιδηροδρομική γραμμή που συνδέει το εργοστάσιο με το αρχείο, επιτρέποντας έτσι τη μεταφορά των γλυπτών μέσα σε μικρά αμαξίδια από και προς αυτό.
Ακολουθώντας την εναέρια κίνηση των γλυπτών καταλήγουμε στο ανώτατο τμήμα του δεύτερου μέρους της μηχανής, του πύργου της δημοπρασίας. Στο σημείο αυτό τα γλυπτά εκτίθενται εναέρια με στόχο την παρακολούθηση τους στο σόου της δημοπρασίας από τους επισκέπτες που κάθονται στην πλατεία και στις κερκίδες.
Στην αξονομετρική τομή φαίνεται λεπτομερώς ο τρόπος με τον οποίο περιστρέφεται ολόκληρος ο πύργος της δημοπρασίας θέτοντας σε κίνηση τα κομμάτια που συνδέονται με αυτόν.
Το τελευταίο τμήμα της μηχανής της Επιφοράς είναι το “Αρχείο”. Τα γλυπτά φτάνουν μέσω της σιδηροδρομικής γραμμής σε αυτό. Εκεί ταξινομούνται και αποθηκεύονται, επιτρέποντας στους επισκέπτες να τα παρατηρούν περιμετρικά από την προβλήτα αλλά και μέσα από την πισίνα.
Στο εκτιναγμένο διάγραμμα του Αρχείου, φαίνεται η επιδερμίδα του ξενοδοχείου «Ολυμπία,», η σιδηροδρομική γραμμή που φέρει τα γλυπτά, και ένας ιπτάμενος περίπατος στο δώμα του κτηρίου. Στο εσωτερικό φαίνονται οι προθήκες των γλυπτών καθώς και το μηχανικό χέρι που χρησιμοποιείται για την ταξινόμησή τους.
Στην κάτοψη διακρίνεται η κίνηση την οποία εκτελεί ο μηχανικός βραχίονας ή το μηχανικό χέρι, μεταφέροντας το γλυπτό από το αμαξίδιο στην προθήκη του.
Τhe Epiphora Machine
Stergios Kaloudis, Nikiforos Ziros
Supervisor: Leonidas Papalampropoulos
Patras School of Architecture, 2023
Our diploma thesis explores the creation of a mechanism that mimics the commercialization of the local cultural characteristics of a region by the tourism industry. The aim of the creation of this machine is to comment and reflect on the commercialization of antiquity in the modern era in Greece and especially in the western Peloponnese. Observing tourist areas and hotel units in western Peloponnese, we came to the hypothesis that the tourist accommodations of a region use its cultural elements in their architectural language to make profit. This is achieved through the repetition of ancient rhythms in the typologies of the spaces, but also paintings, murals and vases in their decoration. Therefore, we parallel this methodology used in tourist sites with a machine that imports data or the archetypes of Greek culture. It then processes and prepares them so they can be consumed by tourists. Essentially, the concept of Greece's tourism industry is paralleled with a production and exhibition unit. The production unit, or otherwise the factory, is responsible for the production of new objects with an important ancient context. The exhibition unit is responsible for selling and displaying the artifacts to travelers and also storing them safely inside the Archive. The name of the machine - Epiphora - comes from the concept of the epiphoric object in philosophy. This object is the sample of a worldview, a perception or philosophy and is able through its form to condense them and be a symbol of them.
