Διπλωματική εργασία: Δημιουργία μικροκατοικίας
(tinyhouse) που ακολουθεί συνολική αειφορική στρατηγική.
Φοιτήτρια: Νταμπάνη Ιουλία
Επιβλέπουσα: Σίνου Μαρία
Σχολή: Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, 2023
Εισαγωγή
Αρχικά, έμπνευση αποτέλεσε για
εμένα, το νέο ρεύμα που αφορά τη μικροκατοίκηση, δηλαδή το “TinyHouseMovement”. Το φαινόμενο αυτό βέβαια
παρατηρείται κυρίως στο εξωτερικό και λιγότερο στην Ελλάδα, κυρίως την
τελευταία δεκαετία. Παρακολουθώντας εκπομπές με θέμα το “TinyHouseMovement” και διαβάζοντας σχετικά βιβλία,
αποφάσισα να εντρυφήσω στο θέμα.
Ακόμη το γεγονός πως η εργασία
εκπονήθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid19, ένα γεγονός που έφερε το
άτομο σε άμεση σύνδεση με τον εαυτό του αλλά και με τον προσωπικό του χώρο, με
έκανε να σκεφτώ αναφορικά με το είδος των σπιτιών που κατοικούμε, το μέγεθος
τους και την αξιοποίησή τους.
Μέσω αυτής της εργασίας, δηλαδή
της ανάλυσης της ιστορίας της μικροκατοικίας, της εξέλιξής της με το πέρασμα
του χρόνου, και όλων τα φαινομένων που την επηρέασαν, φαίνεται εν τέλει η αξία
που έχει ως νέα αρχιτεκτονική τάση. Αυτό αποδεικνύεται και μέσω της δικής μου
πρότασης για τη δημιουργία μιας μικροκατοικίας που ακολουθεί αειφορική
στρατηγική.
Σκοπός
της πτυχιακής εργασίας
Σκοπός της παρούσας εργασίας
είναι, μέσω της εμβάθυνσης στην έννοια της μικροκατοικίας, όπως αυτή ξεκίνησε
από την προϊστορία, μέχρι και το σήμερα, να αποδειχθεί πως αποτελεί μια βιώσιμη
λύση κατοίκησης. Η κατοίκηση σε ένα μικρό χώρο έχει πολλά οφέλη, τα οποία δεν
αφορούν μόνο τα περιβαλλοντικά προβλήματα. Ένα “tinyhouse” δεν είναι απλά η λύση για μια πυκνοδομημένη πόλη.
Ο σύγχρονος τρόπος ζωής, δυστυχώς
συνοδεύεται από το άγχος της καθημερινότητας, την τάση του υπερκαταναλωτισμού,
αλλά και τον κίνδυνο που αφορά την υγεία του ανθρώπου. Η κατοίκηση σε μια
μικροκατοικία, θα μπορούσε να δώσει λύση σε όλα αυτά τα προβλήματα και
παράλληλα να αποδείξει πως ο άνθρωπος δε χρειάζεται μεγάλους χώρους για να έχει
μια καλή ποιότητα ζωής.
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Όταν μιλάμε για μια
μικροκατοικία, αναφερόμαστε σε μια κατασκευή ελαχίστων διαστάσεων που παρά το
μικρό της μέγεθος, καταφέρνει να εντάξει όλους τους χώρους και τις λειτουργίες
ενός συνηθισμένου σπιτιού, χωρίς να υποβαθμίζει την ποιότητα ζωής του ατόμου. Όμως
η μικροκατοικία δεν είναι μόνο αυτό. Για τους ανθρώπους που την επιλέγουν είναι
ένα μέσο σύνδεσης με τη φύση, αλλά και ένα μέσο το οποίο βοηθά στην μείωση του
οικολογικού αποτυπώματος. Τα πλεονεκτήματά της είναι πολλά, τόσο σε ότι αφορά
το περιβάλλον αλλά και σε ότι αφορά την υγεία και ψυχολογία του ατόμου.
Όταν μάλιστα η μικροκατοικία
μπορεί να λειτουργεί αυτόνομα και να μην εξαρτάται από δίκτυα ηλεκτρισμού και
νερού, δηλαδή με off-the-grid τεχνολογίες, τότε είναι
πραγματικά φιλική προς το περιβάλλον. Η αξιοποίηση φυσικών πηγών, όπως είναι ο
ήλιος και το νερό, δεν ωφελεί βέβαια μόνο το περιβάλλον, αλλά αποτελεί και μια
λύση η οποία θα εξασφαλίσει πραγματική μείωση των εξόδων ενός σπιτιού.
Μετά την ολοκλήρωση της έρευνας
που αφορά την μικροκατοικία, το ιστορικό της υπόβαθρο, τη σημερινή της μορφή
και όλα τα κοινωνικά στοιχεία που την έχουν επηρεάσει, γίνεται η σχεδιαστική
και κατασκευαστική πρόταση της δικής μου μικροκατοικίας. Η μικροκατοικία αυτή,
είναι ανεξάρτητη από τα δημόσια δίκτυα (νερό και ηλεκτρισμός) και έχει
σχεδιαστεί λαμβάνοντας υπόψιν τα βιοκλιματικά χαρακτηριστικά της τοποθεσίας
της.
Έμπνευση
Σήμερα υπάρχει ανάγκη για
περισσότερη επαφή με τη φύση. Αυτό είναι εύκολο να επιτευχθεί μέσω της
κατοίκησης σε μια μικροκατοικία. Αν μάλιστα υπολογίσουμε πως η Ελλάδα έχει ένα
από τα καλύτερα και πιο ήπια κλίματα στη Μεσόγειο, τότε η απόδραση από την πόλη,
μπορεί να γίνει πιο γρήγορα και εύκολα.
Έτσι γεννήθηκε η ιδέα για τη
δημιουργία ενός tinyhouse που ακολουθεί αειφορική στρατηγική και έτσι
εξασφαλίζει σε μεγάλο βαθμό την αυτονομία του. Η συγκεκριμένη μικροκατοικία
είναι σχεδιασμένη για δύο άτομα τα οποία μπορούν να εργαστούν από το σπίτι και
αποζητούν τη σύνδεση με το φυσικό περιβάλλον. Έτσι η φύση αποτέλεσε έμπνευση
για τη δημιουργία αυτή.
Το συγκεκριμένο tinyhouse είναι
εμπνευσμένο από το σχήμα του διαμαντιού. Σκοπός ήταν η δημιουργία μιας οικίας,
η οποία θα μπορούσε να εκφράσει τη σύνδεση με τη φύση και πιο συγκεκριμένα τη
γη. Το διαμάντι είναι ένα πέτρωμα που εξορύσσεται από τη γη και μέσα από την
κατάλληλη επεξεργασία χρησιμοποιείται από τους ανθρώπους. Έτσι και αυτό το
σπίτι - διαμάντι χρησιμοποιείται για να στεγάσει τους ανθρώπους.
Ιδέα, σκίτσα, μακέτα
Σύμφωνα με αυτή τη συλλογιστική
πορεία, μετά τη δημιουργία κάποιων σκίτσων, προχώρησα στη δημιουργία μιας
πρώτης μακέτας, η οποία θύμιζε το σχήμα αποδομημένου διαμαντιού. Όμως κατέληξα
στο ότι η μικροκατοικία δε θα ήθελα να θυμίζει τόσο το σχήμα του διαμαντιού,
οπότε προχώρησα σε μια δεύτερη μακέτα η οποία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί πιο
αφαιρετική ως προς το σχήμα του διαμαντιού, αλλά και πιο ολοκληρωμένη
ογκολογικά, έτσι ώστε να αρχίσει να παίρνει μορφή η ιδέα του σπιτιού.
Έτσι δημιούργησα και την πρώτη
πινακίδα στην οποία απεικονίζεται η διαδικασία σκέψης μου και η πορεία της
ιδέας. Έτσι στην αρχή φαίνεταιη ιδέα ενός διαμαντιού και στη συνέχεια φαίνονται
παραδείγματα άλλων κατοικιών που λόγω του σχήματός τους με βοήθησαν στην
ανάπτυξη της ιδέας μου.Τέλος φαίνονται η πρώτη και η δεύτερη μακέτα.
Αφού λοιπόν κατέληξα στο σχήμα
της μικροκατοικίας, το επόμενο βήμα ήταν η εύρεση της τοποθεσίας της. Όπως
αναφέρθηκε και πιο πάνω οι σύγχρονοι ρυθμοί ζωής, επιφέρουν πολύ άγχος και
συνεπώς σε πολλές περιπτώσεις, πολλά προβλήματα υγείας. Οπότε ποια θα ήταν
καλύτερη λύση, από την τοποθέτηση μιας τέτοιας ιδιαίτερης μικροκατοικίας, η
οποία συνοδεύεται ήδη από πολλά οφέλη λόγω του σχεδιασμού της, στο φυσικό
περιβάλλον. Οπότε χωρίς ακόμη να έχω αποφασίσει ποια θα είναι, συγκεκριμένα, η
τοποθεσία της μικροκατοικίας, δημιούργησα μια δεύτερη πινακίδα, στην οποία
φαίνεται λίγο πιο ξεκάθαρα η ιδέα μου χάρη στα
πρώτα σχέδια που έγιναν αλλά και στην πρώτη προσπάθεια φωτορεαλιστικής
απεικόνισης.
Σχέδια Πρότασης
Στρατηγικές αειφορίας που ακολουθήθηκαν στην συγκεκριμένη μικροκατοικία.
Για την επιλογή των αειφορικών
στρατηγικών αλλά και των κατασκευαστικών υλικών του tinyhouseέπρεπε να ληφθούν
υπόψιν :
- Υλικά και Κατασκευή
- Σκυρόδεμα
- Γυαλί
- Ξύλο
- Εσωτερικός σκελετός
- Μόνωση
- Εξηλασμένη Πολυστερίνη (XPS)
- Φωτοβολταϊκά συστήματα
- Σκίαση
- Φυσικός αερισμός - δροσισμός
- Φυσικός φωτισμός
- Διαχείριση νερού
- Καθαρισμός βρόχινου νερού στο κτίριο
- Καθαρισμός γκρι νερών
Συμπεράσματα
Ολοκληρώνοντας την παρούσα εργασία,
ουσιαστικά ολοκληρώνεται και μια έρευνα που αφορά πολλές πτυχές της
μικροκατοίκησης. Από το σχεδιαστικό και αισθητικό κομμάτι μέχρι το κομμάτι της λειτουργικότητας,
της τεχνολογίας και των αειφορικών στρατηγικών που μπορούν να ενσωματωθούν σε
μια τέτοια μικρή οικία.
Μέσα από την ιστορική αναδρομή
που έγινε και την αναφορά σε κοινωνικούς παράγοντες που αποτέλεσαν σταθμό στο
πως λειτουργεί μια οικία, διασαφηνίστηκαν πολλά θέματα. Ποιος θα μπορούσε να
ζήσει σε μια μικροκατοικία, δηλαδή σε τι άτομα απευθύνεται και με ποιες
ανάγκες. Στη σύγχρονη κατοικία οι άνθρωποι βιώνουν έντονο άγχος και ανασφάλεια,
ειδικά μετά τον ερχομό της πανδημίας. Έτσι έχουν την ανάγκη ενός χώρου, που
είναι πιο κοντά στην ανθρώπινη κλίμακα, διότι αυτό δίνει μια αίσθηση ασφάλειας
και οικειότητας. Ακόμη, πολλοί την
επιλέγουν για ιδεολογικούς λόγους και άλλοι για οικονομικούς παράγοντες. Το
βασικό ερώτημα όμως είναι, τι θα μπορούσαν να κάνουν αυτά τα άτομα, έτσι ώστε η
μικροκατοίκηση να μην αποτελέσει απλά μια μόδα, αλλά μια ουσιαστική αλλαγή που
θα ωφελήσει τόσο το άτομο σε προσωπικό επίπεδο, όσο και το περιβάλλον.
Βλέποντας διάφορα παραδείγματα
μικροκατοικιών, φαίνεται πως μπορεί να άλλαξαν οι λόγοι προτίμησης της
μικροκατοικίας, τα μέσα, οι τρόποι υλοποίησης και σε ορισμένες περιπτώσεις τα
κίνητρα απόκτησης της, αλλά έμειναν ίδιες η ανθρώπινη κλίμακα, οι ανθρώπινες
ανάγκες και η φειδώ που συνοδεύει μια τέτοια επιλογή. Γίνεται σαφές λοιπόν, πως
ο άνθρωπος δε χρειάζεται τεράστιους χώρους για να ζήσει, αντίθετα σε
μικρότερους χώρους, συνδυασμένους με «έξυπνες λύσεις» είναι ευκολότερο να
μπορέσει να εκφραστεί και να ζήσει ποιοτικά.
Παράλληλα με αυτά, ένα σημαντικό
βήμα προς την πραγματική αλλαγή, είναι η σύνδεση της μικροκατοίκησης με
τεχνολογίες εξοικονόμησης ενέργειας και αυτονομίας. Στην παρούσα εργασία έχει
γίνει μελέτη των χαρακτηριστικών που καθιστούν μια οικία αυτόνομη και φιλική
προς το περιβάλλον, διατηρώντας την άνεση του ανθρώπου και την ποιοτική του
κατοίκηση. Βέβαια, σημαντικό ρόλο στην αειφορία και στην βέλτιστη ενεργειακή
λειτουργία της οικείας, παίζει ο ανθρώπινος παράγοντας, δηλαδή η ενεργειακά
αποδοτική συμπεριφορά του χρήστη. Κρίνεται απαραίτητο ο άνθρωπος να κάνει
ορθολογική διαχείριση της ενέργειας και οφείλει να βοηθά με τις πράξεις του και
την ευσυνειδησία του.
Στην εργασία έγινε μελέτη μιας
σχεδιαστικής πρότασης στην οποία λήφθηκαν υπόψιν πολλά στοιχεία αειφορικών
στρατηγικών, χάρη στα οποία κρίνεται η μικροκατοικία, λειτουργική και σε μεγάλο
βαθμό αυτόνομη. Αυτό συμβαίνει χάρη στη χρήση συστημάτων που δε συνδέονται με δημόσιες
υπηρεσίες για ρεύμα ή νερό. Μια τέτοια μικροκατοικία είναι σίγουρα βιώσιμη.
Η εξοικείωση της Ελλάδας βέβαια
με τις μικροκατοικίες είναι σε ένα πρώιμο στάδιο. Είναι σημαντικό λοιπόν να
υπάρξει η κατάλληλη έρευνα και ενημέρωση των ανθρώπων πάνω σε αυτό το θέμα και
στα αναρίθμητα οφέλη που προσφέρει. Έχει έρθει ο καιρός να περάσουμε σε μια νέα
εποχή, πιο οικολογική. Ο ρόλος του αρχιτέκτονα είναι πολύ σημαντικός για την
επίτευξη αυτού του στόχου, μιας και υπάρχουν πολλές ευκαιρίες για
δημιουργικότητα αλλά και κοινωνική προσφορά.
