Δ047.16 Η Πέμπτη όψη: Πρόταση αξιοποίησης ελευθέρων δωμάτων σε πυκνοκατοικημένες περιοχές

Τίτλος: Η Πέμπτη όψη
Υπότιτλος: Πρόταση αξιοποίησης ελευθέρων δωμάτων σε πυκνοκατοικημένες περιοχές
Φοιτήτρια: Μυρτώ Λάντζα
Επιβλέποντες καθηγητές: Θεώνη Ξάνθη, Νίκος Θωμάς, Κωστής Κεβεντσίδης 
Πολυτεχνική σχολή Ξάνθης
Ημερομηνία παρουσίασης : Μάρτιος 2016

Η εργασία προτείνει ένα νέο κοίταγμα στην πόλη. Ενοποιώντας τις ταράτσες των πολυκατοικιών σε πυκνοδομημένες περιοχές, διαμορφώνονται χώροι και επιφάνειες ικανές να λειτουργήσουν ως υπερυψωμένες αυλές για τους κατοίκους. Με αυτόν τον τρόπο ενεργοποιείται και αξιοποιείται μία βασική, αλλά παραμελημένη, περιοχή του αστικού τοπίου. 
Αφορμή για την εργασία αυτή στάθηκε μια σειρά βίντεο χορού. Οι χορευτές καλούνται να «ανακαλύψουν» την πόλη τους τοποθετώντας τα σώματα τους με νέους τρόπους μέσα σε αυτή. Με αυτόν τον τρόπο φανέρωσαν μία κρυμμένη διάσταση των υπαρχόντων στοιχείων. Σε συνδυασμό με τα λόγια του Paul Valery, γεννήθηκε το παρακάτω ερώτημα:

Όπως το ίδιο μας το σώμα έχει δυνατότητες πέρα από αυτές που χρησιμοποιούμε για την επιτέλεση των καθημερινών ενεργειών, άραγε θα μπορούσε να συμβαίνει και το ίδιο και με την πόλη, με το χώρο δηλαδή που περιβάλλει την καθημερινότητα μας; Μήπως έχει και αυτός δυνατότητες, πεδία, όρια και γωνιές πέρα από αυτές που χρησιμοποιούμε καθημερινά, που δεν έχουμε ακόμα ανακαλύψει, αντιληφθεί ή χρησιμοποιήσει στο έπακρο; 
Με αυτό κατά νου, εντοπίστηκαν διάφοροι τύποι χώρων, που φέρουν εν δυνάμει δυνατότητες και δεν έχουν αξιοποιηθεί στο έπακρο. 



Η σύγχρονη εικόνα της ελληνικής πόλη είναι χαρακτηριστικά η πυκνή δόμηση και οι ελάχιστοι ελεύθεροι χώροι. Το πρόβλημα εντείνεται κυρίως στις κεντρικές περιοχές γενικής κατοικίας όπου παρατηρούνται ιδιαίτερα στενοί δρόμοι με μικρά πεζοδρόμια. Οι ακάλυπτοι χώροι στην εσωτερική πλευρά των οικ. τετραγώνων έχουν, αντίστοιχα, τα ίδια αυτά χαρακτηριστικά. 
Κοιτώντας την πόλη και αναλογιζόμενοι την καθημερινότητα των κατοίκων της, γίνεται φανερή η ανάγκη εύρεσης ανοιχτών ελεύθερων χώρων ώστε να γίνει μια μικρή εξισορρόπηση μεταξύ της ζωής στα σκοτεινά διαμερίσματα και στα φευγαλέα περάσματα από τα ηλιόλουστα σημεία.
Δίνοντας μια διαφορετική ερμηνεία στον χαρακτηριστικό χάρτη «δομημένου - αδόμητου χώρου» και επαναπροσδιορίζοντας τον σε χάρτη «δομημένων - αδόμητων επιφανειών», μπορεί κανείς να δει ότι το ποσοστό ελεύθερων χώρων αυξάνεται. Σε αυτόν τον νέο χάρτη έχει προστεθεί και το επίπεδο των ταρατσών, της ανώτατης εκείνης ζώνης που “στεφανώνει” όλα τα οικοδομικά τετράγωνα.
Δυνητικά, λοιπόν, εμφανίζεται μία νέα περιοχή προς κατοίκηση και αξιοποίηση. Είναι ένας χώρος με δυνατότητες πέρα από αυτές όπου μέχρι τώρα του προσδίδαμε.


Οι ταράτσες ορίζονται ως κοινόχρηστος χώρος των κατοίκων της πολυκατοικίας και θεωρητικά είναι προσβάσιμοι από όλους τους ενοίκους. Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο προτείνεται αρχικά, η αξιοποίηση του εκάστοτε δώματος και στην συνέχεια η ενοποίηση του με τα όμορα. Ο βασικός λόγος που χρίζει την ενοποίηση σημαντική είναι πως με αυτόν τον τρόπο αυξάνεται ο ωφέλιμος χώρος και τελικά μπορούν να λειτουργήσουν όλα τα δώματα μαζί σαν ένα σύνολο. Δημιουργείται ένας χώρος συνάντησης που αφορά τους κατοίκους όλου του τετραγώνου. Έτσι άνθρωποι που ζούνε τόσο κοντά, έχουν πλέον την ευκαιρία να βρεθούν και να επικοινωνήσουν.



Τελικά, στις ταράτσες προτείνονται χρήσεις που στόχο έχουν να εξυπηρετήσουν τους κατοίκους αλλά και να λειτουργήσουν ως πόλοι έλξης για την «κατοίκηση» των δωμάτων. Οι κατασκευές που θα γίνουν πρέπει να είναι ελαφριές και σχετικά εύκολες στην συναρμολόγηση τους. Σημαντικό στοιχείο στην πρόταση είναι η προσθήκη νέου πατώματος, ώστε να ενισχυθεί η μόνωση και τελικά να εξυπηρετήσει την ένωση των δωμάτων, όπως επίσης και οι τύπου σκαλωσιές κατασκευές που εξυπηρετούν θέματα στέγασης. 


Όλα τα παραπάνω στοιχεία ενώνονται και εκφράζονται μέσα από μία κίνηση. Η προσέγγιση στον τρόπο σχεδίασης έγινε με την δημιουργία αρχικά μιας επιφάνειας η οποία, σαν κορδέλα, αγκαλιάζει κάθε γωνία του θέματος. Η κορδέλα αυτή στην συνέχεια απλοποιήθηκε, με τέτοιον τρόπο ώστε ίχνη της φανερώνονται μέσα από το σύστημα των σκαλωσιών και των στεγάσεων ενώ μερικά χάνονται τελείως, αφήνοντας την κίνηση των κατοίκων να τα επανατοποθετεί πάνω στις ταράτσες.
Η στρέψη των γραμμών και η απομάκρυνση τους από το ορθοκανονικό σύστημα που επιβαλλόταν από το υπάρχον δομημένο περιβάλλον ήταν καίριας σημασίας. Όσο και αν τα κτήρια έχουν ακολουθήσει ίδιους κανονισμούς για την δόμηση τους, τελικά στις λεπτομέρειες, το κάθε κτήριο είναι μοναδικό. Οι κεκλιμένες χαράξεις βοηθούν στην ένταξη των ιδιομορφιών του εκάστοτε δώματος καθώς είναι πιο ευέλικτες. Ακόμα μπορούν να προσαρμόζονται στις διαφορετικές κλίσεις που είναι απαραίτητες για τα φωτοβολταϊκά, τους ηλιακούς θερμοσίφωνες και άλλα συστήματα που συνδέονται με τον προσανατολισμό. Τέλος καταφέρνουν και δημιουργούν ένα αρμονικό περιβάλλον, που ξεγελά όποιον δεν ξέρει, δίνοντας την εντύπωση πως ήταν πάντα εκεί.