Διπλωματική εργασία: ΙΝΦΟ-ΘΗΚΗ: Μια σύγχρονη βιβλιοθήκη
στην ψηφιακή εποχή
Φοιτήτρια: Ελισάβετ Παρίση
Επιβλέπων: Παπαδημητρίου Σπυρίδων
Σχολή: Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών. Πολυτεχνική Σχολή Α.Π.Θ, 2020
Στην παρούσα
εργασία, με τίτλο Ινφο-θήκη, προτείνεται η επανάχρηση του πρώην MaisonCrystal στην Νέα
Παραλία σε μία σύγχρονη βιβλιοθήκη προσαρμοσμένη στις ανάγκες της ψηφιακής
εποχής. Τα ερωτήματα και οι προβληματισμοί που διερευνώνται σε αυτή την εργασία
αφορούν τόσο τη μορφή του νέου κτιριακού όγκου, τη σχέση του παλιού και του
καινούργιου, όσο και την ίδια τη λειτουργία της βιβλιοθήκης και τον ρόλο της
στην ψηφιακή εποχή.
Η πληροφορία, λοιπόν, σαν έννοια αποτέλεσε
σημαντική έμπνευση για την εργασία αυτή καθώς από τη μια σχετίζεται και με τη
βιβλιοθήκη σαν χώρο αφού αποτελεί το αντικείμενο που φυλάσσεται και ρέει μέσα
σε μια σύγχρονη βιβλιοθήκη και από την άλλη καθώς μέσω των αισθήσεων μας
λαμβάνουμε ερεθίσματα και πληροφορίες μέσα από τα οποία ερμηνεύουμε τον κόσμο
και τον κατανοούμε.
Μέσα από μία
ιστορική ανάλυση για την βιβλιοθήκη σαν χρήση σε διαφορετικές χρονικές
περιόδους, παρατηρείται η εξέλιξη της βιβλιοθήκης από τους σκοτεινούς,
μυστηριακούς, μεγάλης κλίμακας χώρους σε πιο φωτεινούς, διάτρητους και
κοινωνικούς χώρους συνάντησης με μίξη χρήσεων. Η βιβλιοθήκη επαναπροσδιορίζεται
ως θεσμός που δεν είναι πλέον αποκλειστικά αφιερωμένος στο βιβλίο και παίρνει
έναν πιο κοινωνικό χαρακτήρα. Μετατρέπεται σταδιακά σε ένα μέρος συνάντησης,
κοινωνικοποίηση, συζήτησης, όπου η πληροφορία ρέει, όχι μόνο μέσα από τα βιβλία
αλλά και μέσα από τους ανθρώπους που συζητούν, συνευρίσκονται και
κοινωνικοποιούνται.
Μεγάλο
ενδιαφέρον έχει το κενό σαν χώρος πώς χρησιμοποιείται στις βιβλιοθήκες. στα
παλιότερα παραδείγματα βλέπουμε ότι το κενό είναι ανενεργός χώρος αλλά παίζει
σημαντικό ρόλο καθώς είναι πολύ μεγαλύτερο από το ενεργό χώρο και χρησιμεύει
και στο φωτισμό το να δημιουργεί τη μυστηριακή ατμόσφαιρα αλλά και την στο
δημιουργείται δέος και μεγάλη διαφορά στην κλίμακα ανθρώπου και κτιρίου. Έπειτα
μειώνεται το μέγεθος του κενού το κτίριο έρχεται πιο κοντά στην κλίμακα του
ανθρώπου αλλά εξακολουθεί να χρησιμεύει στο φωτισμό από ψηλά. Και σιγά-σιγά
αρχίζει να έρχεται σε επαφή με τους ενεργούς χώρους ή να μπαίνει εμβόλιμα
ενδιάμεσα από αυτούς και να αποκτά ιδιότητες και χρήσεις όπως κίνηση φωτισμό ή
και ακόμα να δημιουργεί γωνίες-ενδιάμεσους χώρους με ιδιαίτερη ατμόσφαιρα που
οικειοποιούνται αυθόρμητα από τους χρήστες.
Παράλληλα,
διερευνάται και ο ρόλος της έννοιας της πληροφορίας στην αρχιτεκτονική. Αν
σκεφτεί κανείς ότι ενώ σχεδιάζουμε και αντιλαμβανόμαστε τρεις διαστάσεις, στην
πραγματικότητα ζούμε σε ένα πολυδιάστατο σύμπαν από το οποίο οι τρεις
διαστάσεις είναι οι μόνη πληροφορία που μπορεί να αντιληφθεί, να επεξεργαστεί
και να χειριστεί η φυσιολογία μας, θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον να διερευνηθεί η
πιθανότητα χώρων υψηλότερων διαστάσεων και οι συνέπειες αυτού στον σχεδιασμό. Η
εισαγωγή της έννοιας του πολυδιάστατου στον σχεδιασμό συνεπάγεται περισσότερη
πληροφορία σχετικά με τα αντικείμενα και περισσότερους και ενδιαφέροντες
τρόπους να συνδέονται και να αλληλοεπιδρούν. Στο παρόν έργο προτείνεται ένας
χώρος όπου ο χρήστης βιώνει μία νέα χωρική εμπειρία. Μπορεί να περνάει κάτω,
πάνω, γύρω και μέσα από όγκους και να τους αντιλαμβάνεται διαφορετικά ανάλογα
με την αλλαγή του φωτός, της διαφάνειάς τους και τη θέση του χρήστη. Ο βασικός
χειρισμός προκειμένου να επιτευχθούν αυτές οι ποιότητες είναι η χρήση κύβων που
διασταυρώνονται δημιουργώντας υπο-χώρους με διαφορετικές ποιότητες. Με τον
κύβο, το πιο βασικό γεωμετρικό σχήμα, ως μονάδα. που πολλαπλασιάζεται και με
απλές κινήσεις, όπως μετακίνηση και περιστροφή, αρχίζουν να δημιουργούνται οι
πολύπλοκες γεωμετρίες.
H Ινφο-θήκη,
επομένως, αποτελεί ένα δημόσιο περιβάλλον συναντήσεων και
δραστηριοτήτων που θα ενθαρρύνει τους χρήστες να είναι ενεργοί, να αναζητούν
και να επεξεργάζονται την πληροφορία γύρω τους. Με άλλα λόγια, η Ινφο-θήκη είναι
ένας δημόσιος χώρος, όπου η πληροφορία δεν είναι απλά αποθηκευμένη σε ράφια
περιμένοντας να την αναζητήσει ο χρήστης, αντίθετα, ρέει στον χώρο και αλλάζει
μορφές παρακινώντας τον χρήστη να την βρει και να την αποκωδικοποιήσει. Τα
βιβλία δεν λείπουν από τον χώρο, στον οποίο φιλοξενούνται περιοδικές, θεματικές
συλλογές, που λειτουργούν συνεργατικά με τα ψηφιακά μέσα. Πιο συγκεκριμένα,
πρόκειται για ένα έξυπνο κτίριο που περιέχει πηγές πληροφορίας σε όλες τις
μορφές, παλιές και καινούργιες, από βιβλία μέχρι virtualreality, με wifi και
εφαρμογές, που βοηθάνε στην περιήγηση στο κτίριο και στην αναζήτηση
πληροφορίας. Σε κάθε χώρο υπάρχουν κινητές και μόνιμες οθόνες για τον χρήστη με
τις εφαρμογές αυτές. Πρόκειται, λοιπόν, για μία ζώνη καλλιέργειας της δημόσιας
δημιουργικότητας. Μια σημαντική ζώνη συγκέντρωσης μέσα στην πόλη, που προσφέρει
εύκολη πρόσβαση σε ψηφιακές τεχνολογίες και συλλογές τοπικής κληρονομιάς, καθώς
και χώρους εκθέσεων και εκδηλώσεων. Ένα κέντρο εκμάθησης, με εσωτερικούς και
εξωτερικούς χώρους χαλάρωσης και δραστηριοτήτων.
Το οικόπεδο
βρίσκεται στη Νέα παραλία, μία μεταβατική ζώνη από τον αστικό ιστό σε ένα
φυσικό όριο, τη θάλασσα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η μεγάλη ποικιλία και
διαβάθμιση των ορίων που υπάρχουν στη Νέα παραλία. Το υπάρχον κτίριο
απογυμνώνεται και διατηρείται μόνο ο φέροντας οργανισμός (κολώνες, δοκάρια και
πλάκες), ώστε να υποδεχτεί την νέα κατασκευή. Αυτός είναι ένας τρόπος να
συνυπάρξουν το παλιό με το καινούργιο και σε μορφολογικό επίπεδο, όπως θα
συνυπάρχουν και σε λειτουργικό. Σχεδιάζεται ένα σκαλωτό τοπίο, το οποίο
ανεβάζει τον χρήστη σταδιακά ανά 25 εκ. στην μεγάλη πλατφόρμα στο +1.50 και τον
οδηγεί στο κτίριο. Το τοπίο αυτό δεν εξυπηρετεί μόνο στην ομαλή ανάβαση στο
ισόγειο αλλά και στην δημιουργία όχι τόσο αυστηρών ορίων του οικοπέδου με το γύρω
του (αντί για φράχτες, υπάρχει φύτευση, αλλαγή υλικού, υψομετρικές διαφορές)
και στην δημιουργία διαφορετικών επιπέδων, ώστε να υπάρχει πρόσβαση στις θέες
παρακάμπτοντας τα εμπόδια.
Ο χρήστης
είναι ελεύθερος να επιλέξει τη δική του θέση για να διαβάσει, να μελετήσει και
να χαλαρώσει καθώς η ελεύθερη κάτοψη εγγυάται μια χωρική ελευθερία ανάλογα με
το βαθμό χαλάρωσης του σχεδιασμού και του χειρισμού των κύβων. Τα όρια μεταξύ
του εσωτερικού και εξωτερικού χώρου θολώνουν και καθιστώντας το κτίριο οπτικά προσβάσιμο
και ελκυστικό για τον περαστικό. Ο χώρος γίνεται αβέβαιος, παύει να έχει σαφή
περιγράμματα. Στις διασταυρώσεις χώρων (intersections)
δημιουργούνται υπο-χώροι που λαμβάνουν ποικιλία χρήσεων. Οι χώροι κίνησης
μετατρέπονται σε μια εμπειρία αποκάλυψης καινούργιων κόσμων. Η πολύπλοκη
ογκοπλασία των διασταυρούμενων σχημάτων ενισχύει την εντύπωση του άπειρου χώρου
προσδίδοντας στον νέο αυτό χώρο μια ατμόσφαιρα που μεταφέρει και επανεξετάζει
τη σχέση του σώματος και τη ροής. Δεν υπάρχει ξεκάθαρη ανάγνωση του χώρου. Ο
τρόπος που αντιλαμβάνεται ο καθένας τον χώρο, αποκαλύπτει μια πολυπλοκότητα. Είναι ένας τόπος ελευθερίας, ένας τόπος πολυδιάστατος.
______________________________________________________________________
Facts &
Credits
Project
title: INFO-TECA: A modern library in
the digital era
Student: ElisavetParisi
Date: February 14, 2020
Course: Diploma
thesis
Supervisor: Papadimitriou Spiridon
School: School of Architecture, Aristotle University
of Thessaloniki
The present paper
proposes the renovation of the former Maison Crystal in Thessaloniki’sNeaParalia
into a modern library adapted to the needs of the digital age. The questions
explored in this project concern the form of the new building block, the
relationship between the old and the new, as well as the function of the
library itself and its role in the digital age.
Information,
therefore, as a concept was an important source of inspiration for this work.
On the one hand, it relates to the library as a space since it is the object that
is kept and flows
into a modern library and, on the other hand, it is information and stimuli
that we receive through our senses which help us interpret and understand the
world.
Through a historical
analysis of the library as a function it is observed that libraries evolve from
dark, mysterious, large-scale spaces to more luminous, open and social places
of interaction with mixed uses. The library is being redefined as an
institution that is no longer solely dedicated to the book and assumes a more social
character. It is gradually transformed into a place of meeting, socializing,
and discussing where the information flows, not only through books but also
through people who discuss, gather and socialize.
Of great interest is
how the void as a space is used in libraries. In the earlier examples we see
that the void is an inactive space but plays an important role as it is much
larger than the active space and serves to create the mysterious atmosphere but
also to create momentum and a great difference between the human-building
scale. The size of the void is in turn reduced and the building comes closer to
the human scale, however the void still serves to illuminate from above. The
void gradually begins to come in contact with the active spaces or to intervene
between them and to acquire properties and uses such as light and movement or
to even create corners with a special atmosphere that users
occupyspontaneously.
In addition to
researching the library as a function, the role of the concept of information
in architecture is also explored. If one thinks that despite designing and
perceiving three dimensions we actually live in a multidimensional universe
from which three dimensions are the only information that our physiology can
perceive, process, and manipulate, it would be of great interest to explore the
possibility of spaces of higher dimensions and the consequences of this in the
design process. Introducing the concept of multidimensional design results in
more information about objects and more ways they connect and interact. This
project proposes a space where users experience a new space. They can go down,
over, around and through the geometries and perceive them differently depending
on the light, the transparency and the position of the user. The key step, in
this project, to achieving these qualities is the use of cubes that intersect,
creating subspaces with different qualities. Through the use of the cube, the
most basic geometric shape, as a unit that is multiplied and with simple
motions such as movement and rotation, complex geometries begin to form.
Therefore, Info-teca
is a public environment for meetings and activities that encourages users to be
active, to look for the information around them. In other words, Info-teca
is a public space where information is not simply stored on shelves waiting for
the user to search for it; instead, it flows into the space and changes forms
to motivate the user to find and decode it. Books are not missing from the
space that hosts periodical, thematic collections, which work collaboratively
with digital media. More specifically, it is a smart building that contains
information sources in all forms, old and new, from books to virtual reality,
with Wi-Fi and applications that help navigate through the building and search
for information. In every room there are mobile and permanent screens with
these applications, available to the user. It is, therefore, a zone of
cultivation of public creativity. An important concentration area within the
city, providing easy access to digital technologies and local heritage
collections, as well as exhibition and events areas. A learning centre with
indoor and outdoor relaxation and activity spaces. The basic design principles
are the open plan, the mix of uses, multiple vertical levels, freedom of
movement and design, relationship with the outside, graduation of light,
transparency, boundaries and spaces, and particular importance is given to the
intersections of cubes that can create either active or inactive spaces.
Situated on the
NeaParalia, the site is in a transitional zone from the urban network to a
natural boundary, the sea. Of particular interest is the great variety and
graduation of the boundaries that exists on NeaParalia. The existing building
is stripped down and only the carrying body is maintained to accommodate the
new construction. A contoured landscape is designed, which gradually raises the
user at +1.50 level. This landscape does not only serve to the gradual
elevation at the ground floor but also creates boundaries and variation of
heights.
The user is free to
choose their own position to read, study, and relax as the open plan guarantees
a spatial freedom depending on the degree of relaxation of the design and the
manipulation of the cubes. The boundaries are blurred, making the building
visually accessible and attractive to the passer-by. The space becomes
uncertain, it ceases to have clear outlines. At the intersections, sub-spaces
are created that receive a variety of uses. Corridors are transformed into an
experience of discovering new worlds. The complex geometry of the intersecting
shapes enhances the impression of infinite space by giving this new space an
atmosphere that transports and re-examines the relationship of body and flow.
There is no clear reading of the space. The way everyone perceives it reveals a
complexity. It is a place of freedom, a place of many dimensions.
